LABORATORIUM BADAŃ OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO I KRĘGOSŁUPA
Kierownik: dr n. med. Wiesław Guz
dr Andrii Pozaruk
Lokalizacja
Budynek G5, ul. Litawora 2, 35-310 Rzeszów
Pokój: 07, 08, 09, 010, 011, 012, 014, 015, 016, 017, 018, 019, 020, 032, -105, -112, -113, -114.
Obszary zainteresowań
Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk medycznych oraz z pogranicza chemii farmaceutycznej i biotechnologii.
Współpraca z innymi jednostkami UR celem pełnego wykorzystania możliwości LBOUNiK w zakresie badań obrazowych w dziedzinach pozamedycznych.
Wyposażenie LBOUNiK
Pracownia Tomografii Komputerowej (CT)
Pracownia wykorzystuje tomograf komputerowy OPTIMA CT520 firmy General Electric Healthcare. System ten posiada 16 rzędowy detektor i przeznaczony jest do obrazowania z użyciem promieniowania rentgenowskiego. Aparat TK zainstalowany w 2015 roku służy na Uniwersytecie Rzeszowskim do realizacji badań naukowych w projektach klinicznych i eksperymentalnych, a także do obrazowania ochotników biorących udział w projektach badawczych. Wykorzystywany jest również do zaawansowanych analiz przygotowywanych we współpracy z innymi jednostkami uczelni oraz do nieinwazyjnej charakterystyki strukturalnej i materiałowej artefaktów w ramach współpracy z zespołami archeologicznymi, co pozwala badać obiekty historyczne bez ich uszkadzania.
(zdj.nr 2)
Pracownia Rezonansu Magnetycznego (MR)
W pracowni MR zaistalowany jest od 2015r system rezonansu magnetycznego OPTIMA MR360 produkcji General Electric Healthcare, pracujący z polem magnetycznym o indukcji 1.5T. System wyposażony jest w gradienty o amplitudzie 33 mT/m i prędkości narastania 120 T/m/s, a jego gantry ma średnicę 60 cm. Aparat działa w oprogramowaniu SV23 i umożliwia wykonywanie szerokiego zakresu badań morfologicznych oraz czynnościowych. Na Uniwersytecie Rzeszowskim wykorzystywany jest do nieinwazyjnych badań in vivo u ochotników, obejmujących klasyczne obrazowanie morfologiczne w obszarze ciała człowieka oraz bardziej zaawansowanie techniki jak spektroskopia MR i elastografię MR. System MR służy również do analiz materiału biologicznego in vitro w projektach naukowych oraz do badań podstawowych nad strukturami ośrodkowego układu nerwowego i kręgosłupa.
(zdj.nr 3)
Pracownia Densytometrii (DX)
Pracownia wyposażona jest w densytometr rentgenowski Lunar iDXA firmy General Electric Healthcare, pracujący w systemie analizy enCORE-v18. Urządzenie umożliwia precyzyjne pomiary w których oceniana jest gęstość tkanki kostnej (BMD - Bone Mineral Density) i zawartości mineralnej (BMC - Bone Mineral Content ). Badanie to zostało przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) uznane jako „złoty standard” w diagnostyce i monitorowaniu leczenia osteoporozy. Preferowanym miejscem oceny densytometrycznej jest badanie końca bliższego (szyjki) kości udowej P i L oraz kręgosłupa lędźwiowego w obrębie kręgów L1-L4. Przy użyciu densytometru i DXA można wykonać następujące pomiary gęstości tkanki kostnej u dorosłych i dzieci: kręgosłupa L1-L4, końca bliższego (szyjki) kości udowej, przedramienia, ręki, całego ciała. Dodatkowo można wykonać badani boczne kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego (morfometrię) pozwalające ustalić deformacje kręgów i ocenić wysokość kręgów kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego oraz badanie Ortopedic – oceniające gęstość tkanki kostnej w pobliżu endoprotezy stawu biodrowego oraz kolanowego.Po wykonaniu skanu całego ciała oprócz densytometrii całego szkieletu uzyskujemy bardzo szczegółową, precyzyjną analizę składu ciała pozwalającą na ocenę całkowitej i regionalnej masy tkanki tłuszczowej (FM - Fat Mass) i beztłuszczowej (LM - Lean Mass). Dodatkowo za pomocą oprogramowania Cor Scan możemy określić zawartość trzewnej tkanki tłuszczowej (VAT- Visceral Adipose Tissue) i podskórnej tkanki tłuszczowej (SAT- Subcutaneous Adipose Tissue) w obszarze androidalnym. Po wykonaniu skanu kręgosłupa lędźwiowego L1-L4 dzięki dodatkowemu oprogramowaniu otrzymujemy ocenę struktury beleczkowatej kości - (TBS - Trabecular Bone Score). Po wykonaniu skanu końca bliższego (szyjki) kości udowej za pomocą dodatkowego oprogramowania) możliwa jest analiza geometryczna stawu biodrowego (AHA -Advanced Hip Assessment). Densytometr wyposażony jest także w oprogramowanie umożliwiające ocenę ryzyka złamania tj. Kalkulator FRAX. Zapewnia on oszacowanie 10-letniego prawdopodobieństwa złamania stawu biodrowego oraz 10-letniego prawdopodobieństwa poważnego złamania osteoporotycznego (klinicznego złamania kręgosłupa, kości przedramienia, stawu biodrowego lub barku) dla osób powyżej 40 rż.
(zdj.nr 4)
Pracownia druku 3D
Pracownia druku 3D dysponuje drukarką ProJet® CJP 460plus, która dzięki zastosowaniu licznych głowic drukujących pozwala na generowanie modeli w pełnej, realistycznej palecie kolorystycznej, a także w intensywnych barwach nasyconych. Urządzenie wykorzystywane jest na Uniwersytecie Rzeszowskim do tworzenia modeli anatomicznych na potrzeby badań i dydaktyki, do drukowania przestrzennych rekonstrukcji struktur obrazowanych w MR i CT oraz wykonywania dokładnych replik artefaktów archeologicznych. Modele tworzone w systemie 3D służą także do prezentacji wyników badań i przygotowywania materiałów projektowych.
(zdj.nr 5)
Dorobek naukowy
W oparciu o badania prowadzone w LBOUNiK powstały niżej wymienione publikacje oraz osiągnięcia naukowe :
Habilitacje:
2024. dr hab. nd. Marzanna Obrzut - uchwała RN UR z dn.04.07.2024 osiągnięcie naukowe “Zastosowanie elastografii rezonansu magnetycznego (MRE) w wybranych problemach klinicznych”
2025. dr hab. n.med. Wiesław Guz - uchwała RN UR z dn.23.04.2025 osiągnięcia naukowe pt. Zastosowanie Magnetycznego Rezonansu w przedklinicznej i klinicznej diagnostyce i terapii”
Doktoraty :
2021. dr n.o zdr. Aleksandra Pusz-Sapa „Densytometryczna analiza struktury kości i składu masy ciała zawodników piłki nożnej”. Promotor : prof.dr hab.n.med. Andrzej Urbanik
2021. dr n. o zdr. Joanna Sobczyk „Wpływ leczenia uzupełniającego na skład masy ciała oraz gęstość kości kobiet operowanych z powodu raka piersi”. Promotor : prof.dr hab.n.med. Andrzej Urbanik
2022. dr n.med. Joanna Gustalik-Nowicka „Przydatność diagnostyczna czasów relaksacji metodą rezonansu magnetycznego oraz skuteczność terapii fotodynamicznej w raku piersi” Promotor : dr hab. n.med. inż. Dorota Bartusik-Aebisher.
2023. dr n.o zdr. Michał Osuchowski „Zastosowanie czasów relaksacji rezonansu magnetycznego do oceny efektów terapii fotodynamicznej raka prostaty”. Promotor : dr hab. n. med. David Aebisher.
2023. dr n.o zdr. Piotr Przyczyna” Przydatność czasów relaksacji rezonansu magnetycznego i metody fotodynamicznej w diagnostyce raka nerki in vitro”. Promotor : dr hab. n. med. David Aebisher.
2023. dr n.o zdr. inż. Adrian Truszkiewicz ” Spektroskopia i czasy relaksacji magnetycznego rezonansu jądrowego in vitro jako narzędzie do charakterystyki nowotworów na poziomie komórkowym”. Promotor : dr hab. n. med. David Aebisher.
2023. dr n.o zdr. inż. Zuzanna Bober „Zastosowanie jądrowego rezonansu magnetycznego w detekcji wiązań Trastuzumabu z komórkami raka piersi”. Promotor dr hab. n. med. inż. Dorota Bartusik- Aebisher.
2023 dr n.med. Elżbieta Ostańska „Ocena skuteczności chemioterapii raka piersi z zastosowaniem czasów relaksacji rezonansu magnetycznego i metody fotodynamiczne” Promotor dr hab. n. med. inż. Dorota Bartusik- Aebisher.
Monografie :
Rogóż Joanna, Mącik H „Ulica 3 Maja”. Rozdział Radiologia : Wiesław Guz, Adrian Truszkiewicz. s. 209-220.Wydawnictwo UR/Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego p-ISBN: 978-83-7996-686-8
Publikacje :
1.Truszkiewicz, A.; Bartusik-Aebisher, D.; Aebisher, D. Coil for Microscale Imaging. Hardware 2025, 3, 6. https://doi.org/10.3390/hardware3030006
2.Pozaruk A, Atamaniuk V, Kamlesh Pawar, Carey A, Cheng J, Cholewa M, Grummet J, Zhaolin Chen, Egan G. "Correlations Between MR Apparent Diffusion Coefficients and PET Standard Uptake Values in Simultaneous MR-PET. Imaging of Prostate Cancer" International Journal of Molecular Sciences (2025) DOI: 10.3390/ijms26030905)
3.Wesołowski M, Bober Z, Ożóg Ł, Truszkiewicz A, Gritsevich M, Bester M, Wisz G; Is it possible to create a realistic structure of a cometary nucleus analog in the laboratory? Icarus Volume 441, 15 November 2025, 116646 DOI: https://doi.org/10.1016/j.icarus.2025.116646
4.Sobczak J, Truszkiewicz A, Ruczka Sz, , Gancarz P, Cyganiuk A, Fal J, Korczeniewski E, Poręba M, Cwynar K, Marcos MA, Vallejo JP, Motyka M, Terzyk AP, Dzida M, Lugo L, Boncel S, Żyła G „ High-efficient, manually-shapeable gamma- and X-ray shield – an introduction of paraffin-tungsten microcomposite along with its properties and recycling possibilities” Materials & Design Volume 257, September 2025, 114449, DOI: https://doi.org/10.1016/j.matdes.2025.114449
5.Guz W, Podgórski R, Aebisher D, Truszkiewicz A, Machorowska-Pieniążek A, Cieślar G, Kawczyk-Krupka A, Bartusik-Aebisher D. Utility of 1.5 Tesla MRI Scanner in the Management of Small Sample Sizes Driven from 3D Breast Cell Culture. Int J Mol Sci. 2024 Mar 5;25(5):3009. doi: 10.3390/ijms25053009.
6. Guz W, Podgórski R, Bober Z, Aebisher D, Truszkiewicz A, Olek M, Machorowska Pieniążek A, Kawczyk-Krupka A, Bartusik-Aebisher D. In Vitro MRS of Cells Treated with Trastuzumab at 1.5 Tesla. Int J Mol Sci 2024 Jan 31;25(3):1719. doi: 10.3390/ijms25031719.
7.Urbanik A, Guz Wiesław, Brożyna Maciej, Ostrogórska Monika. "Changes in the central nervous system in football players - MR study" .Acta Radiol. I-8. doi: 10.1177/02841851241248410
8.Sobczak J, Truszkiewicz A, Cwynar K, Ruczka Sz, Kolanowska A, Jędrysiak RG, Waśkiewicz S, Dzida M, Boncel S, Żyła G „ Soft, ternary, X- and gamma-ray shielding materials: paraffin-based iron-encapsulated carbon nanotube nanocomposites; Materials Advances” 2024, 5-18, 7327-7341; DOI: https://doi.org/10.1039/D4MA00359D
9.Atamaniuk V, Hańczyk Ł, Jun Chen, Pozaruk A, Obrzut M, Gutkowski K, Domka W, Cholewa M, Ehman RL, Obrzut B, “3D Vector MR Elastography Applications in Small Organs”, Magnetic Resonance Imaging (Available online 21 June 2024)
10. Atamaniuk V, Jun Chen, Obrzut M, Glaser K, Hańczyk Ł, Pozaruk A, Obrzut B, Domka W, Ehman RL, Cholewa M, “High-frequency Shear Wave MR Elastography of Parotid Glands: Custom Driver Design and Preliminary Results”, Scientific Reports 14, Article number: 24496 (2024)
11. Urbanik A, Kucybała I, Guła P, Brożyna M, Guz W. What Changes Occur In The Brain Of Veteran? A Magnetic Resonance Imaging And Proton Magnetic Resonance Spectroscopy Study. Applied Sciences-Basel, 2023, 13(3), 1882.
12. Urbanik A, Guz W, Guła P, Brożyna M, Ostrogórska M ”Ocena zmian składu biochemicznego mózgu u wspinaczy wysokogórskich w technice protonowej spektroskopii rezonansu magnetycznego”. Inżynier i Fizyk Medyczny 2023 (vol.12), 3 s.251-256.
13.Truszkiewicz A, Bartusik-Aebisher D, Wojtas Ł, Cieślar G, Kawczyk-Krupka A, Aebisher D., Neural Network in the Analysis of the MR Signal as an Image Segmentation Tool for the Determination of T1 and T2 Relaxation Times with Application to Cancer Cell Culture. International Journal of Molecular Sciences. 2023; 24(2):1554. https://doi.org/10.3390/ijms24021554
14.Aebisher D, Truszkiewicz A, Osuchowski M, Wojtas Ł, Dynarowicz K, Bartusik-Aebisher D „Zastosowanie sieci neuronowej do optymalizacji czasu analizy obrazów MR na podstawie krzywych czasów relaksacji T1 i T2 wycinka guza prostaty” Inżynier i Fizyk Medyczny, 2023 : Vol. 12, nr 3, s. 241-250,
15.Bober Z, Podgórski R, Aebisher D, Cieślar G, Kawczyk-Krupka A, Bartusik-Aebisher D, “Cellular 1H MR Relaxation Times in Healthy and Cancer Three-Dimensional (3D) Breast Cell Culture.”, International Journal of Molecular Sciences. 2023; 24(5):4735
16.Sobczak J, Truszkiewicz A, Korczeniewski E, Cyganiuk A, Terzyk AP, Kolanowska A, Jędrysiak RG, Boncel S, Żyła G „Shape-Controlled Iron–Paraffin Composites as γ- and X-ray Shielding Materials Formable by Warmth-of-Hands-Derived Plasticity” ACS Applied Engineering Materials 2023 1 (12), 3237-3253; DOI: 10.1021/acsaenm.3c00557
17.Sobczyk J, Pusz-Sapa A : „Porównanie wyników pomiarów składu masy ciała uzyskanych za pomocą techniki impedancji bioelektrycznej (BIA) i dwuenergetycznej absorpcjometrii promieniowania X (DXA)” .Inżynier i Fizyk Medyczny 2022/2,113-118.
18. Pusz-Sapa A., Sobczyk J : „Gęstość tkanki kostnej młodych osób w zależności od aktywności fizycznej”. Inżynier i Fizyk Medyczny 2022/3, 253-259.
19. Kargol J, Rudnicki W, Kenig J, Filipowska J, Kaznowska E, Kluz T, Guz W, Łuczyńska E „ Diffusion-Weighted Magnetic Resonance Imaging of 103 Patients with Rectal Adenocarcinoma Identifies the Apparent Diffusion Coefficient as an Imaging Marker for Tumor Invasion and Regional Lymph Node Involvement”. Med Sci Monit, 2021; 27: e934941 DOI: 10.12659/MSM.934941.
20. Pozaruk A, Pawar K, Shenpeng Li, Carey A, Viswanath P Sudarshan, Cholewa M, Grummet J, Zhaolin Chen, Egan G. “Augmented deep learning model for improved quantitative accuracy of MR based PET attenuation correction in PSMA PET-MRI prostate imaging” Eur J Nucl Med Mol Imaging . 2021 Jan;48(1):9-20. doi: 10.1007/s00259-020-04816-9
21.Sobczyk J, Pusz-Sapa A: „Diagnostyka w technice DXA - wybrane zagadnienia”. Inżynier i Fizyk Medyczny 2021/1, 45-50
22.Kiełtyka B, Rawojć K., Kopeć R., Stanek J, Truszkiewicz A, Kisielewicz K., „Dose Verification in Radiotherapy of Prostate Cancer Patients with Hip Prosthesis”. Acta Physica Polonica B, Proceedings Supplement, 2020 : vol. 13, no. 4, s. 869-876, DOI: 10.5506/AphysPolBSupp.13.869
23. Guz W, Ożóg Ł, Aebisher D, Filip R “The use of magnetic resonance imaging technique and 3D printing in order to develop a three-dimensional fistula model for patients with Crohn’s disease: personalised medicine” Gastroenterology Rev. 2020 DOI: https://doi.org/10.5114/pg.2020.101629
24.Obrzut M, Obrzut B, Zmuda M, Baran J, Cholewa M, Ehman R, Darmochwal-Kolarz D., Uterine leiomyomas: correlation between histologic composition and stiffness via magnetic resonance elastography — a Pilot Study. Ginekol Pol 2020;91(7):373-378
25.Obrzut M, Atamaniuk V, Obrzut B, Ehman E, Cholewa M, Rzucidło M, Pozaruk A, Gutkowski K “Normative values for magnetic resonance elastography-based liver stiffness in a healthy population” Polish Archives of Internal Medicine Vol. 129, No. 4 (2019): 242-252. DOI - 10.20452/pamw.4478)
26.Rogóż J, Truszkiewicz A „Ocena przydatności tomografii komputerowej w eksploracji urn ciałopalnych oraz interpretacji ich zawartości na przykładzie wybranego grobu ze stanowiska nr 1 w Pysznicy (woj. podkarpackie)”. Inżynier i Fizyk Medyczny, 2019/6, 441-443
27. Sobczyk J, Pusz- Sapa A, Bober Z, Gaweł G, Ożóg Ł, Truszkiewicz A, Wojtasik A, Guz W „ Modulacja dawki narządowej (ODM) w badaniu CT głowy . Eur J Clin Exp Med 2018. 16(3) 198-203. doi: 10.15584/ejcem.2018.3.4
28. Truszkiewicz A, Bober Z, Wojtasik A, Ożóg Ł, Rogóż J „Metodyka badania techniką tomografii komputerowej urn kremacyjnych (popielnic)”. Inżynier i Fizyk Medyczny 2018/6, 391-394
29. Bober Z, Aebisher D, Tabarkiewicz J, Guz W, Tutka P, Bartusik-Aebisher D. “Investigation of pharmaceuticals by nuclear magnetic resonance imaging and spectroscopy”. Eur J Clin Exp Med 2017; 15 (2): 110–119. doi: 10.15584/ejcem.2017.2.3.
30. Truszkiewicz A, Aebisher D, Przypek A, Guz W, Bartusik-Aebisher D „Functional MRI – how does it work?”. Eur J Clin Exp Med 2017; 15 (2): 120–126. doi: 10.15584/ejcem.2017.2.4.
31. Ożóg Ł, Aebisher D, Bober Z, Bartusik-Aebisher D, Guz W, Cholewa M “Magnetic Resonance Elastography – noninvasive method to assess liver disease”. Eur J Clin Exp Med 2017; 15 (2): 127–132. doi: 10.15584/ejcem.2017.2.5.
32. Guz W, Bober Z, Ożóg Ł, Truszkiewicz A, Przypek A, Aebisher D, Bartusik-Aebisher A, Urbanik A „Clinical application of advanced neuroimaging techniques – Magnetic Resonance Spectroscopy”. Eur J Clin Exp Med 2017; 15 (2): 133–140. doi: 10.15584/ejcem.2017.2.6.
33. Guz W, Bober Z, Ożóg Ł, Truszkiewicz A, Przypek A, Aebisher D, Bartusik-Aebisher D, Urbanik A „ASL (Arterial Spin Labeling) – historical and current perfusion MR methods”. Eur J Clin Exp Med 2017; 15 (2): 145–150. doi: 10.15584/ejcem.2017.2.8.
W oparciu o materiał zebrany w LBOUNiK studenci SKN” Młoda Elektroradiologia” UR przygotowali prace badawcze na Ogólnopolską Konferencję Naukową pod kierunkiem dr Joanny Sobczyk i dr Aleksandry Pusz-Sapy o następującej tematyce :
1.Porównanie składu masy ciała uzyskanego za pomocą analizatora TANITA MC-180 i densytometru LUNAR iDXA - 2019
2.Porównanie pomiarów składu masy ciała ocenianych za pomocą techniki BIA i DXA – 2020
3.Body Composition w BIA i DXA – analiza segmentowa 2021
4.Ocena gęstości tkanki kostnej młodych sportowców - 2022
5.Wpływ diety wegetariańskiej na gęstość kości i skład masy ciała 2022
6.Densytometryczna analiza gęstości tkanki kostnej w zależności od aktywności fizycznej 2025
Granty badawcze :
1.Dr hab. n.med.med Wiesław Guz. Program badawczy „Monitorowanie wybranych parametrów zdrowotnych żołnierzy sił specjalnych nr N3-081 (44/UR/1/DG/PCI/2021). Jednym z zadań tego porozumienia była ocena w badaniach obrazowych MR struktur centralnego układu nerwowego oraz układu mięśniowo-szkieletowego żołnierzy pod kątem ich narażenia zawodowego. W ramach tej współpracy w latach 2020-2024 wykonano i opisałem łącznie 611 badań MR. Analizy i wnioski z tych badań są przedmiotem prac, które są przygotowywane do publikacji
2.Mgr inż. Vitaliy Atamaniuk : Grant Preludium NCN (12.2024) na realizację projektu pt. : Opracowanie dedykowanych sterowników pasywnych do elastografii rezonansu magnetycznego wybranych narządów miękkich jamy brzusznej, głowy i szyi”.
3.Dr hab. n med. David Aebisher oraz dr hab.n.med. Dorota Bartusik Aebisher: Grant B+R. Opracowanie ekspertowego systemu do analizy danych pozyskanych z tkanek raka piersi metodą obrazowania przy użyciu magnetycznego rezonansu jądrowego. Zespół badawczy SoftSystem, we współpracy z naukowcami z KNM Uniwersytetu Rzeszowskiego, opracowali narzędzie informatyczne umożliwiające integrację danych z systemu MR oraz danych klinicznych w jeden system analityczny
Tematy badawcze realizowane od 2017 :
1. Zastosowanie MRI i MRS w detekcji przemian metabolicznych na poziomie komórkowym in vitro i tkankowym ex vivo w poszukiwaniu nowych terapii raka piersi, prostaty, płuca, nerki.
2. Pomiary MRI i MRS na poziomie tkanek ex vivo po zabiegach resekcyjnych w Chorobie Crohna i porównanie z poziomem wybranych metaloproteinaz w ścianie przewodu pokarmowego
3.Ilościowy MRI w oznaczaniu przemian metabolicznych na poziomie komórkowym w detekcji apoptozy.
Patenty:
1.Wniosek Patentowy P.444675 – 28.04.2023. Urząd Patentowy RP, wynalazek pod tytułem: "Sterownik pasywny do elastografii rezonansu magnetycznego ślinianek przyusznych"., V. Atamaniuk, M. Obrzut, B. Obrzut, W. Domka, A. Pozaruk, M. Cholewa.
2.Wniosek patentowy P.440045 - 2021-12-30 / Pat.246923 -2024-12-19 . Urząd Patentowy RP, wynalazek pod tytułem :.”Sposób wykrywania obecności nieprawidłowych tkanek za pomocą czasów relaksacji T1 i T2 oraz program komputerowy jako produkt”. Michał Madera, Marta Micek, Justyna Surówka, Dorota Bartusik-Aebisher, David Aebisher, Ewa Kaznowska, Jacek Tabarkiewicz.
Możliwości współpracy z otoczeniem
Propozycja wykonywania badań komercyjnych oraz prac badawczo-rozwojowych w zakresie możliwości technicznych Laboratorium : Tomografia Komputerowa , Rezonans Magnetyczny i Densytometria