Stanowisko PFS w sprawie kontynuacji rządowego Programu wieloletniego na rzecz Osób Starszych na lata 2021–2025 „AKTYWNI+” po zakończeniu jego obecnej edycji.

Adresat: Marzena Okła-Drewnowicz Sekretarz Stanu ds. Polityki Senioralnej

Sprawa: Stanowisko w sprawie kontynuacji rządowego Programu wieloletniego na rzecz Osób Starszych na lata 2021–2025 „AKTYWNI+” po zakończeniu jego obecnej edycji.

Uzasadnienie:

Z dniem 31 grudnia 2025r. zakończy się 5-letni okres realizacji rządowego Programu wieloletniego na rzecz Osób Starszych na lata 2021–2025 „AKTYWNI+”. Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń UTW po konsultacji z Polskim Forum Seniorów, jak również przy jednogłośnej akceptacji ponad 100 liderów UTW i organizacji seniorskich zgromadzonych na konferencji „Złoty Jubileusz Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce – osiągnięcia  i inspiracje” (Kraków, 5 listopada 2025r.) wyraża głębokie przekonanie o konieczności kontynuacji przedmiotowego Programu po zakończeniu jego obecnej edycji. Program ten stanowił przez ostatnie lata jedno z najważniejszych narzędzi wspierania aktywności obywatelskiej i edukacyjnej osób starszych w Polsce. Brak ciągłości w realizacji Programu groziłby poważnym osłabieniem potencjału zbudowanego przez tysiące lokalnych inicjatyw seniorskich. W tym kontekście formułujemy jednocześnie następujące postulaty:

Zapewnienie ciągłości realizacji Programu od 2026 roku – z zachowaniem                                     i rozszerzeniem najlepszych dotychczasowych praktyk jak również uwzględnieniem sformułowanych niżej propozycji. Brak przerwy w finansowaniu umożliwi płynne funkcjonowanie organizacji seniorskich i zapobiegnie utracie wykwalifikowanej kadry oraz zaangażowania społecznego, budowanego przez lata z dużym wysiłkiem i zaufaniem uczestników.

Wprowadzenie priorytetu regrantingowego – postulujemy, aby nowy Program przewidywał mechanizm regrantingowy, np. na wzór Programu NOWEFIO. Pozwoliłby on operatorom regionalnym przyznawać mikro dotacje (10–20 tys. zł) w uproszczonej procedurze lokalnym organizacjom seniorskim, zwłaszcza na terenach wiejskich i w małych miastach. Rozwiązanie to otworzyłoby dostęp do wsparcia dla mniejszych podmiotów i umożliwiło dalszy rozwój oddolnych inicjatyw seniorów.

Utworzenie odrębnego priorytetu dla organizacji prowadzących Uniwersytety Trzeciego Wieku – proponujemy wydzielenie w ramach Programu specjalnego priorytetu dedykowanego organizacjom UTW, wzorowanego na rozwiązaniach przyjętych w uruchomionym w roku 2025 przez Zarząd Województwa Małopolskiego Programie „Małopolska uczy i pomaga przez całe życie”. Priorytet ten mógłby wspierać edukację ustawiczną seniorów, rozwój kompetencji cyfrowych, integrację środowiska UTW oraz profesjonalizację ich działalności.

Zwiększenie budżetu Programu – środki Programu nie były waloryzowane od 2014r. i pozostają na poziomie 40 mln zł rocznie, co w obliczu rosnących potrzeb środowiska seniorskiego jest dalece niewystarczające. Wnosimy o zwiększenie budżetu co najmniej trzykrotnie – do poziomu 120 mln zł rocznie – oraz zapewnienie stabilnego planowania finansowego do roku 2030.

Wprowadzenie możliwości realizacji projektów dwuletnich – postulujemy umożliwienie realizacji projektów obejmujących dwa lata budżetowe, co pozwoli na racjonalne planowanie działań edukacyjnych w systemie semestralnym oraz zapewni płynność finansową organizacji.

Racjonalizacja kryteriów strategicznych – apelujemy o dostosowanie kryteriów oceny projektów do skali i potencjału lokalnych organizacji, tak aby nie wykluczać mniejszych podmiotów działających w środowiskach wiejskich i małych miastach. W przypadku wprowadzenia regrantingu, kryteria te mogą zostać różnicowane zależnie od poziomu konkursu.

Usprawnienie harmonogramu konkursu – dla efektywnej realizacji zadań niezbędne jest wcześniejsze ogłaszanie konkursów (najpóźniej w styczniu), zakończenie oceny do końca marca i podpisanie umów do końca kwietnia. Pozwoli to organizacjom rozpocząć działania wiosną, zgodnie z naturalnym cyklem pracy wielu organizacji seniorskich.

Wyrażamy głęboką nadzieję, że przedstawione postulaty spotkają się ze zrozumieniem i staną się inspiracją dla kontynuacji i udoskonalenia polityki senioralnej państwa w kolejnych latach. Wierzymy, że wspólnym wysiłkiem administracji publicznej i środowisk seniorskich możliwe jest dalsze wzmacnianie aktywności, samodzielności i integracji osób starszych w Polsce.