Pogranicza kulturowe oraz wschodnie rubieże środkowoeuropejskich prowincji kulturowych w pradziejach / Cultural borderland and the eastern frontiers of the Central European cultural provinces in prehistory

	Opis w języku polskim	Description in English
Dyscyplina / Discipline	Archeologia	Archaeology
Proponowani promotorzy / Proposed supervisors	Dr hab. Marta Połtowicz-Bobak, prof. UR ([email protected]) – starsza epoka kamienia; Prof. dr hab. Małgorzata Rybicka ([email protected]) – archeologia epoki eneolitu, problematyka osadnictwa, chronologii, pograniczy kulturowych i relacji kulturowych; Prof. dr hab. Sławomir Kadrow ([email protected]) – neolit i wczesny okres epoki brązu; Prof. dr hab. Sylwester Czopek ([email protected]) - epoka brązu i wczesna epoka żelaza, relacje kulturowo-osadnicze Europy Środkowej i Europy Wschodniej, archeologia funeralna epoki brązu i wczesnej epoki żelaza; dr hab. Katarzyna Trybała-Zawiślak, prof. UR ([email protected]) – epoka brązu i wczesna epoka żelaza, relacje kulturowo-osadnicze Europy Środkowej i Europy Wschodniej, archeologia funeralna epoki brązu i wczesnej epoki żelaza; Dr hab. Tomasz Bochnak, prof. UR ([email protected]) – epoka żelaza, metalurgia metali nieżelaznych w ostatnich wiekach przed Chrystusem, militaria kultur zlatenizowanych na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem importów celtyckich, oddziaływania kultury lateńskiej na ziemiach polskich przejawiające się zarówno w kulturze materialnej jak i duchowej oraz relacje ziem polskich (zwłaszcza Polski południowo-wschodniej) z terenami zajętymi przez krąg dacki oraz ze strefą nadczarnomorską;	1. Dr hab. Marta Połtowicz-Bobak, prof. UR ([email protected]) - Old Stone Age; 2. Prof. dr hab. Małgorzata Rybicka ([email protected]) - archaeology of the Eneolithic period, issues of settlement, chronology, cultural borderlands and cultural relations; 3. Prof. dr hab. Sławomir Kadrow ([email protected]) - Neolithic and Early Bronze Age; 4. Prof. dr hab. Sylwester Czopek ([email protected]) - Bronze Age and Early Iron Age, cultural and settlement relations of Central and Eastern Europe, funeral archaeology of the Bronze Age and the Early Iron Age; 5. dr hab. Katarzyna Trybała-Zawiślak, prof. UR ([email protected]) - Bronze Age and Early Iron Age, cultural and settlement relations of Central and Eastern Europe, funeral archaeology of the Bronze Age and the Early Iron Age; 6. Dr hab. Tomasz Bochnak, prof. UR ([email protected]) - the Iron Age, the metallurgy of non-ferrous metals in the last centuries BC, military accessories of latenized cultures in Poland, with particular emphasis on Celtic imports, the influence of the La Téne culture in Polish lands, manifested both in material and spiritual culture, as well as the relations of Polish areas (especially south eastern Poland) with the areas occupied by the Dacian circle and the Black Sea zone;
Tytuł tematu badawczego / Title of the research topic	Pogranicza kulturowe oraz wschodnie rubieże środkowoeuropejskich prowincji kulturowych w pradziejach – badania w Katedrze Archeologii Pradziejowej.	Cultural borderland and the eastern frontiers of the Central European cultural provinces in prehistory – research in the Department of Prehistoric Archaeology.
Opis tematu badawczego / Description of the research topic	Głównym kierunkiem badawczym realizowanym w Katedrze Archeologii Pradziejowej jest tematyka pograniczy kulturowych oraz wschodnich rubieży środkowoeuropejskich prowincji kulturowych dla starszych okresów (epoka kamienia, epoka brązu i wczesna epoka żelaza) oraz tematyka relacji środkowoeuropejskich, lokalnych kultur ze światem celtyckim i strefą nadczarnomorską dla okresów późniejszych (okresy: lateński, wpływów rzymskich i wędrówek ludów). Badania obejmują szerokie spektrum zagadnień – od problemów chronologii, poprzez kwestie dynamiki zmian i relacji kulturowych, osadnictwa, gospodarki, środowiska przyrodniczego, archeologii funeralnej czy klasycznego źródłoznawstwa. Szczególny nacisk kładziony jest na interdyscyplinarny wymiar prowadzonych badań, przy współudziale przedstawicieli innych dyscyplin i dziedzin nauki (biologów, palinologów, archeozoologów, archeobotaników, geomorfologów, fizyków, chemików). Nieodłączną częścią analizowanej problematyki są badania terenowe prowadzone na terenie Polski, jak i za granicą (Ukraina, Mołdawia, Rumunia, Francja) oraz projekty naukowe i granty realizowane w kilkuletnich cyklach, skupiające się na wybranych problemach badawczych. Zakres tematyczny realizowanych badań mieści się jednocześnie w węższych okresach chronologicznych. Istnieje również możliwość rozszerzenia zakresu problematyki badawczej (w głównym nurcie badań archeologicznych) o zagadnienia związane z szeroko pojętą bioarcheologią (w ramach wszystkich okresów i epok) przy wsparciu merytorycznym promotora pomocniczego, którego zapewni Instytut Archeologii oraz z wykorzystaniem potencjału badawczego i laboratoryjnego, jakim dysponuje Uniwersytet Rzeszowski.	The main research field carried out at the Department of Prehistoric Archaeology is the subject of cultural borderland and the eastern frontiers of the Central European cultural provinces of the older periods (the Stone Age, the Bronze Age and the Early Iron Age) and the subject of Central European relations, local cultures with the Celtic world and the Black Sea zone of later periods (periods: La Tene, Roman influences and Migration). The studies cover a wide spectrum of issues –from the problems of chronology, through the dynamics of changes and cultural relations, settlement, economy, natural environment, funeral archaeology and classical source science. The interdisciplinary dimension of research is particularly emphasized together with the participation of representatives of other disciplines and fields of science (biologists, palynologists, archaeozoologists, archaeobotanists, geomorphologists, physicists, chemists). Moreover, an inseparable part of the analysed issues is fieldwork conducted in Poland and abroad (Ukraine, Moldova, Romania, France) as well as research projects and grants carried out for several years focusing on selected research problems. The subject matter of the developed studies can be narrowed down to the following chronological periods. It is also possible to extend the scope of research issues (in the mainstream of archaeological research) with issues related to broadly understood bioarchaeology (within all periods and epochs) with the support of the assistant promoter, which will be provided by the Institute of Archaeology, and using the research and laboratory potential of the University of Rzeszów.
Słowa klucze / Keywords	pogranicza kulturowe, rubieże środkowoeuropejskich prowincji kulturowych, relacje interkulturowe, badania interdyscyplinarne	cultural borderland, frontiers of the Central European cultural provinces, intercultural relations, interdyscyplinary research
Oczekiwane kompetencje/umiejętności od kandydata na doktoranta / Expected competences/skills from the candidate for a PhD student	Umiejętność definiowania zadań badawczych, umiejętność pracy w zespole badawczym, dobra znajomość metodologii badań archeologicznych, umiejętność pracy ze źródłami archeologicznymi w zakresie ich opisu i interpretacji, wiedza z zakresu badań interdyscyplinarnych obowiązujących we współczesnej archeologii oraz umiejętność wykorzystania analiz interdyscyplinarnych w badaniach archeologicznych.	Ability to define research tasks, ability to work in a research team, good knowledge of archaeological research methodology, ability to work with archaeological sources in terms of their description and interpretation, knowledge of interdisciplinary research in contemporary archeology and the ability to use interdisciplinary analyzes in archaeological research.