LABORATORIUM PROCESÓW METABOLICZNYCH I ANALIZ CHROMATOGRAFICZNYCH

Kierownik: dr hab. n. med. Rafał Podgórski, prof. UR

dr hab. n. med. Sabina Galiniak, prof. UR

dr n. biol. Michalina Grzesik-Pietrasiewicz

dr n. farm. Karol Wróblewski

Pracownik inżynieryjno-techniczny: mgr Barbara Pikuła

Lokalizacja

Budynek G4, ul. Warzywna 1A, 35-310 Rzeszów

Pokój: 133, 330, 331.

1. Obszar działalności Laboratorium:

Laboratorium Procesów Metabolicznych i Analiz Chromatograficznych specjalizuje się w badaniu szlaków metabolicznych oraz analizie związków biologicznie czynnych z wykorzystaniem technik chromatograficznych (HPLC, GC-MS, LC-MS/MS). Główne obszary zainteresowań obejmują:

· analizę profili steroidowych techniką GC-MS w moczu i innych matrycach,

· opracowywanie i walidację metod analitycznych do oceny poziomu metabolitów w materiale biologicznym (osocze, surowica, mocz, tkanki),

· ocenę wpływu substancji bioaktywnych (np. leków, suplementów diety) na metabolizm,

· badania farmakokinetyczne i biodostępności.

2. Dorobek naukowy:

a) Przyznane granty:

· MNiSzW – Nauka dla Społeczeństwa: „Identyfikacja i monitoring parametrów zdrowotnych i fizycznych żołnierzy Wojska Polskiego”- kwota dofinasowania 1 158 578,20 PLN; kierownik projektu: Rafał Podgórski

· NCN – Miniatura: „Diagnostyka zaburzeń metabolizmu hormonów steroidowych u pacjentów dotkniętych zespołem FAS”- kwota dofinasowania 38 138 PLN; kierownik projektu: Rafał Podgórski

· NCN – Miniatura: „Modulatory CFTR a stres oksydacyjny w mukowiscydozie”- kwota dofinasowania 34 705 PLN; kierownik projektu: Sabina Galiniak

b) Dorobek publikacyjny:

Członkowie zespołu są autorami i współautorami licznych publikacji w czasopismach z listy JCR, m.in.:

1. Galiniak S, Biesiadecki M, Podgórski R, et al. Serum leptin and its relation to body composition, puberty, and metabolism in severe obesity. Endocr Connect. 2025;14(7):e250194. doi:10.1530/EC-25-0194

2. Mołoń M, Szlachcikowska D, Stępień K, Kielar P, Galiniak S. Two faces of TEMPO (2,2,6,6-tetramethylpiperidinyl-1-oxyl) - An antioxidant or a toxin?. Biochim Biophys Acta Mol Cell Res. 2023;1870(2):119412. doi:10.1016/j.bbamcr.2022.119412

3. Galiniak S, Podgórski R, Rachel M, Mazur A. Serum kisspeptin and proopiomelanocortin in cystic fibrosis: a single study. Sci Rep. 2022;12(1):17669. doi:10.1038/s41598-022-21851-8

4. Grzesik-Pietrasiewicz M., Łach K., Brożyna M., Przednowek K., Podgórski R. The impact of SERE training on selected neurotransmitter secretion in special forces soldiers. Scientific Reports 15(1):21853. doi: 10.1038/s41598-025-06270-9.

5. Grzesik M., Naparło K., Bartosz G., Sadowska-Bartosz I. 2018. Antioxidant properties of catechins: comparison with other antioxidants. Food Chemistry 241: 480-492. doi: 10.1016/j.foodchem.2017.08.117.

6. Grzesik M., Bartosz G., Dziedzic A., Naróg D., Namieśnik J., Sadowska-Bartosz I. 2018. Antioxidant properties of ferrous flavanol mixtures. Food Chemistry 268: 567–576. doi: 10.1016/j.foodchem.2018.06.076.

7. Podgórski, R.; Sumińska, M.; Rachel, M.; Fichna, M.; Fichna, P.; Mazur, A. Alteration in Glucocorticoids Secretion and Metabolism in Patients Affected by Cystic Fibrosis. Front. Endocrinol. 2022, 13.

8. Podgórski, R.; Sumińska, M.; Rachel, M.; Pikuła, B.; Fichna, P.; Bidlingmaier, M.; Fichna, M. Changes of Androgen and Corticosterone Metabolites Excretion and Conversion in Cystic Fibrosis. Front. Endocrinol. 2023, 14.

9. Sumińska, M.; Podgórski, R.; Fichna, P.; Mazur, A.; Fichna, M. Assessment of Steroid Enzymes Action in Children and Adolescents with Obesity. Steroids 2023, 200, 109325, doi:10.1016/j.steroids.2023.109325.

10. Tołpa, B.; Paja, W.; Trojnar, E.; Łach, K.; Gala-Błądzińska, A.; Kowal, A.; Gumbarewicz, E.; Frączek, P.; Cebulski, J.; Depciuch, J. FT-Raman Spectra in Combination with Machine Learning and Multivariate Analyses as a Diagnostic Tool in Brain Tumors. Nanomedicine Nanotechnol. Biol. Med. 2024, 57, 102737, doi:10.1016/j.nano.2024.102737.

11. Mahlovanyi, B.; Król, N.; Lopushansky, A.; Shpotyuk, Y.; Boussard-Pledel, C.; Bureau, B.; Szmuc, K.; Gruzeł, G.; Łach, K.; Kowal, A.; et al. Diagnostic and Prognostic Perspectives of Fabry Disease via Fiber Evanescent Wave Spectroscopy Advanced by Machine Learning. Biosens. Bioelectron. 2025, 273, 117139, doi:10.1016/j.bios.2025.117139.

12. Łach, K.; Kowal, A.; Perek-Polnik, M.; Jakubczyk, P.; Arthur, C.J.; Bal, W.; Drogosiewicz, M.; Dembowska-Bagińska, B.; Grajkowska, W.; Cebulski, J.; et al. Infrared Spectroscopy as a Potential Diagnostic Tool for Medulloblastoma. Molecules 2023, 28, 2390, doi:10.3390/molecules28052390.

13. Wróblewski, K.; Szultka-Młyńska, M.; Courtney, R.J.; Buszewski, B.; Tutka, P. Development and Validation of LC-MS/MS Method for Determination of Cytisine in Human Serum and Saliva. Int. J. Mol. Sci. 2023, 24, 15364, doi:10.3390/ijms242015364.

14. Wróblewski, K.; Szultka-Młyńska, M.; Janiszewska, D.; Petruczynik, A.; Buszewski, B. Development of the Validated Stability-Indicating Method for the Determination of Vortioxetine in Bulk and Pharmaceutical Formulation by HPLC-DAD, Stress Degradation Kinetics Studies and Detection of Degradation Products

by LC-ESI-QTOF-MS. Molecules 2022, 27, 1883, doi:10.3390/molecules27061883.

15. Wróblewski, K.; Wojnicka, J.; Tutka, P.; Szmagara, A.; Błażewicz, A. Measurements of Cadmium Levels in Relation to Tobacco Dependence and as a Function of Cytisine Administration. Sci. Rep. 2024, 14, 1883, doi:10.1038/s41598-024-52234-w.

3. Możliwość współpracy z otoczeniem gospodarczym:

a) Propozycje badań i analiz na zlecenie:

· oznaczenie profilu steroidowego w moczu metodą GC-MS u dzieci i dorosłych,

· analiza metabolitów endogennych i egzogennych w próbkach biologicznych,

· oznaczanie zawartości związków bioaktywnych w suplementach diety i preparatach farmaceutycznych,

· analiza składu chemicznego ekstraktów roślinnych,

· badania farmakokinetyczne i biodostępności substancji czynnych,

· współpraca naukowa z ośrodkami opolskimi i zagranicznymi w zbieżnym obszarze badań.

b) Usługi szkoleniowe:

· warsztaty z zakresu chromatografii cieczowej i gazowej,

· szkolenia z walidacji metod analitycznych zgodnie z wytycznymi EMA/FDA,

· kursy z interpretacji wyników analiz metabolomicznych.

c) Ekspertyzy:

· analizy jakościowe i ilościowe hormonów steroidowych dla jednostek ochrony zdrowia,

· ekspertyzy analityczne dla przemysłu farmaceutycznego i spożywczego,

· ocena zgodności produktów z normami chemicznymi i farmakopealnymi,

· konsultacje w zakresie wdrażania metod analitycznych w laboratoriach badawczo-rozwojowych.