Katarzyna Męczarska, Sylwia Cyboran-Mikołajczyk, Katarzyna Solarska-Ściuk, Jan Oszmiański, Katarzyna Siejak, Dorota Bonarska-Kujawa. Protective Effect of Field Horsetail Polyphenolic Extract on Erythrocytes and Their Membranes. Int. J. Mol. Sci. 2025, 26, 3213. https://doi.org/10.3390/ijms26073213

Choroby układu krążenia, w tym nadciśnienie tętnicze, miażdżyca czy udar mózgu, są wciąż jednymi z najważniejszych wyzwań zdrowotnych współczesnego społeczeństwa. Pomimo rozwoju nowoczesnych metod leczenia, śmiertelność z powodu tych chorób nadal pozostaje na wysokim poziomie. Coraz większa uwaga naukowców koncentruje się na poszukiwaniu nowych, skutecznych środków ochronnych, które mogą wspomóc tradycyjne terapie. W tym kontekście szczególne zainteresowanie wzbudza ekstrakt z liści skrzypu polnego (Equisetum arvense L.), rośliny o bogatym składzie bioaktywnych związków, które mogą posiadać właściwości ochronne wobec komórek, w tym erytrocytów.

Celem przeprowadzonych badań było zbadanie wpływu ekstraktu z liści polnego skrzypu na erytrocyty oraz ich błony komórkowe. Ekstrakt, który zawiera wysoką ilość polifenoli, w tym głównie pochodnych kwercetyny, stanowiących ponad 61% jego składu, uzyskano za pomocą zaawansowanych metod analitycznych, takich jak HPLC-DAD oraz Folina-Ciocalteu. Badania in vitro wykazały, że ekstrakt ze skrzypu polnego nie wykazuje toksyczności ani wobec erytrocytów, ani komórek śródbłonka (HMEC-1). Brak hemolizy stwierdzono przy stężeniach ekstraktu w zakresie 10–100 µg/mL, co sugeruje bezpieczeństwo stosowania ekstraktu w tych dawkach.

Następnie skoncentrowano się na ocenie wpływu ekstraktu na fizyczne właściwości błon komórkowych. Badania wykazały, że polifenole zawarte w ekstrakcie wiążą się głównie z zewnętrzną, hydrofilową warstwą błony komórkowej, co prowadzi do modyfikacji potencjału transbłonowego oraz dipolowego, a także wpływa na płynność lipidową błony. Dodatkowo, zaobserwowano zmianę kształtu erytrocytów – z dyskocytów na echinocyty – co świadczy o oddziaływaniu ekstraktu na strukturę błony komórkowej. Ponadto, zauważono zmniejszenie poziomu wolnych rodników przy powierzchni błony, co wskazuje na potencjalne działanie antyoksydacyjne skrzypu.

Wyniki tych badań sugerują, że ekstrakt ze skrzypu polnego posiada istotne właściwości antyoksydacyjne, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym, co może mieć znaczenie w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych. Polifenole zawarte w ekstrakcie mogą wspomagać walkę z uszkodzeniami komórkowymi, które są jednym z głównych mechanizmów prowadzących do rozwoju chorób serca i naczyń krwionośnych. Ponadto, ekstrakt ze skrzypu polnego może znaleźć zastosowanie w suplementach diety oraz żywności, stanowiąc uzupełnienie tradycyjnych terapii.

Pomimo obiecujących wyników, konieczne są dalsze badania, w tym eksperymenty in vivo, które pozwolą potwierdzić skuteczność i bezpieczeństwo stosowania ekstraktu ze skrzypu polnego w kontekście ochrony zdrowia układu krążenia. Skrzyp polny, jako roślina szeroko stosowana w medycynie tradycyjnej, zawierająca cenne flawonoidy, kwasy fenolowe, alkaloidy oraz minerały, w tym krzemionkę, może okazać się cennym narzędziem w walce ze współczesnymi chorobami cywilizacyjnymi.