Zapraszamy na wystawę grupy “Na drabinie” w Galerii Sztuki Współczesnej w Przemyślu, w której udział biorą pracownicy WSP UR: dr hab. Antoni Nikiel, prof. UR, dr hab. Marek Olszynski prof. UR, dr hab. Marek Pokrywka, prof. UR oraz Jan Ferenc, Krzysztof Motyka i Mariusz Kościuk.

Czas trwania wystawy: 28.11. - 16.12.2025 r.
Galeria Sztuki Współczesnej w Przemyślu
Tadeusza Kościuszki 3, 37-700 Przemyśl

Opis wystawy:

“Mija 35 lat od momentu, gdy Krzysztof Motyka, Antoni Nikiel, Marek Olszyński i Marek Pokrywka wraz z kilkoma kolegami (Bogumiłem Kołczem, Waldemarem Kordyacznym, Maciejem Majewskim i Bogusławem Tomczakiem) w foyer Teatru im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie jesienią 1990 roku zaprezentowali swoje prace po raz pierwszy pod hasłem Na Drabinie. Nie była to jeszcze wówczas nazwa grupy artystycznej, a okazjonalny (i trzeba przyznać dość niezwykły) tytuł drugiej edycji Rzeszowskich Spotkań Młodej Plastyki ’90 (pierwsza ich edycja miała miejsce w 1988 roku). Było to również moje pierwsze spotkanie z artystami i ich twórczością. Od tekstu na temat ich wystawy (notabene – polemiki z jej niezwykle krytyczną oceną) rozpoczęło się moje pisanie o sztuce regionu. Nie wiem, czy było tak, że krytyka ich poczynań ze strony przedstawiciela starszego pokolenia oraz żarliwa obrona przez poczuwającą się do pokoleniowej solidarności rówieśniczkę, wywarły wpływ na konsolidację grupy. W każdym razie po tej ekspozycji kilkoro jej uczestników postanowiło kontynuować działalność artystyczną jako grupa właśnie, która przyjęła nazwę „Na Drabinie”. Oczywiście czynników konsolidujących formację było o wiele więcej i to na pewno bardziej istotnych, takich jak: osobiste przyjaźnie, szkolne i studenckie więzi (kilku artystów było absolwentami Liceum Sztuk Plastycznych w Jarosławiu, inni studiowali wspólnie na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie). Łączył ich przede wszystkim młodzieńczy bunt przeciw temu, co zastali w sztuce rzeszowskiej i jej artystycznym środowisku, powracając w połowie lat osiemdziesiątych XX wieku po latach nauki do swoich rodzinnych miejscowości. Ówczesny krytycyzm był na pewno przesadzony i weryfikowali go w nadchodzących latach. Choć – a widać to wyraźniej z perspektywy czasu – dopiero kiedy utworzono w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie Instytut Wychowania Plastycznego, a do Rzeszowa przyjechali (w części wracając w rodzinne strony) artyści profesorowie z innych ośrodków artystycznych, znaleźli w ich osobach autorytety, mistrzów, przychylnych i konstruktywnych krytyków. Pokrywka, Nikiel i Olszyński zostali pracownikami Instytutu (dziś Wydziału Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego) i już jako profesorowie tej uczelni, pełniący ważne funkcje administracyjne, decydowali przez wiele lat o jego dydaktycznym i artystycznym obliczu.

W roku 1990 tę grupę młodych ludzi rozpierała chęć samodzielnego działania, wzmacniana wydarzeniami roku 1989. Tworząc artystyczna wspólnotę, intensywnie pracując, inicjując i przygotowując kolejne ambitne wystawy nie tylko w Rzeszowie i większych miastach Podkarpacia i Małopolski, ale także kilkakrotnie w Krakowie, Warszawie i poza granicami Polski, stanowili cząstkę dynamicznego i rozległego ruchu młodoartystycznego, który rozwinął się zwłaszcza w mniejszych, prowincjonalnych ośrodkach i był charakterystycznym wyróżnikiem lat dziewięćdziesiątych XX wieku. A tym różnił się on od „odgórnego”, administracyjnego animowania kultury na prowincji w czasach komunistycznych, że był całkowicie spontaniczny, społeczny, „samorządowy” i stanowił (wraz z powstałym w tym samym czasie w Rzeszowie kwartalnikiem literacko-artystycznym „Fraza”, z którym członkowie grupy Na Drabinie nawiązali od początku bliską współpracę) jego, śmiem powiedzieć: istotny, fragment. W okresie największej aktywności, w dekadzie 1995–2005 grupa Na Drabinie działała i wystawiała w składzie: Jan Ferenc, Waldemar Kordyaczny, Mariusz Kościuk, Krzysztof Motyka, Antoni Nikiel, Marek Olszyński i Marek Pokrywka. Później odmienne koleje życia, pracy i miejsca zamieszkania rozluźniły niektóre więzi. Coraz silniejsza była także w członkach grupy potrzeba artystycznej autonomii, w grę wchodzić zaczął odmienny rytm tworzenia – każdy artysta ma okresy bardziej twórcze i te kryzysowe, po części spowodowane prozaicznymi i dramatycznymi okolicznościami życia codziennego. Kiedy z perspektywy czasu oceniam osiągnięcia grupy i tworzących ją artystów, jestem zadowolona i usatysfakcjonowana. Mój młodzieńczy entuzjazm sprzed 35 lat akceptacja i poparcie dla działań grupy Na Drabinie i każdego z jej członków, nie był na wyrost. Mogę spokojnie powtórzyć, śledząc przez lata twórczość moich przyjaciół, patrząc na ich dzisiejsze dokonania, zapraszając do własnych projektów wystawowych, to, co wtedy o nich napisałam: Czy sztuka powinna być ładna? Ja wyczuwam sztukę w [pracach uczestników wystawy]. Tworzy się ona w zmaganiach z formą, z płaszczyzną płótna czy papieru, w walce z łatwością „ładności” symetrii form i harmonii barw. Pojawia się kiedy uda się ukazać w obrazie smutek, ciemność, materię wzruszenia i nastrój wyjątkowości [...], kiedy ujawnia się radość chwili, w której namalowana na obrazie abstrakcyjna forma zaczyna żyć własnym życiem [...]. Z perspektywy czasu łatwiej ocenić znaczenie grupy Na Drabinie w sztuce Rzeszowa i Podkarpacia. A było ono analogiczne do kulturotwórczego ożywienia, jakie w środowisko artystyczne drugiej połowy lat pięćdziesiątych XX wieku wprowadzili do Rzeszowa członkowie legendarnej grupy XIV. Można by je nazwać zastrzykiem nowoczesności, wzmacniającym słabnący w niej wówczas nurt awangardowy, ocalającym sztukę regionu przed niebezpieczeństwami ulegania upodobaniom odbiorców do lokalnej egzotyki, kolorowych bukietów i stimmungowych pejzaży, religijnego sentymentalizmu kościelnych mecenasów oraz zdominowaniem sal wystawowych przez kolejne pokolenia kolorystów. Koląca w oczy drapieżność i surowość wyrazu ich prac, ich usytuowanie w głównych nurtach nowoczesnej plastyki (abstrakcja, ekspresjonizm, sztuka metafory), otwarcie na dialog z twórcami innych rodzajów sztuk, ambicja i odwaga pokazywania się w większych środowiskach i konfrontowania z poszukiwaniami rówieśników, nieuleganie „smakowi powszechnemu”, wierność sobie i niespokojny, twórczy duch – wzbogaciły sztukę regionu i dały jej szerszy europejski oddech. Pokazywały też możliwą drogę życia kolejnym pokoleniom młodych artystów Podkarpacia – szerokiemu kręgowi ich świetnych, utalentowanych wychowanek i wychowanków, którzy – różniąc się od nich językiem i sposobem ekspresji – wybierają podobny: twórczy, kreatywny, otwarty, ambitny, pozbawiony kompleksu prowincji, nonkonformistyczny styl bycia artystami." Magdalena Rabizo-Birek.

JAN FRANCISZEK FERENC Jarosław Urodzony 1954, Jarosław. Uprawia rysunek, grafikę, malarstwo. Kurator, juror, organizator wystaw krajowych i międzynarodowych. Studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydział Grafiki w latach 1974-1979. Dyplom w pracowni projektowania graficznego prof. Macieja Urbańca, aneks w pracowni malarstwa i rysunku prof. Jerzego Tchórzewskiego w 1979. Od 1991 zatrudniony w UMCS Lublin. Profesor tytularny. W latach 2016-2019 pełnił funkcję Dyrektora Instytutu Sztuk Pięknych WA UMCS. Od 2020 jest kierownikiem Katedry Projektowania Graficznego i Druku Płaskiego ISP WA UMCS. Od 1980 był autorem 40 wystaw indywidualnych w takich ośrodkach jak: Przemyśl, Rzeszów, Lublin, Warszawa, Poznań, Wrocław, Opole, Gorlice, Kremnica, Szawle, Tarnów, Dębica, Lubaczów, Jarosław, Krosno. Brał udział w ponad 300 wystawach zbiorowych, krajowych i międzynarodowych (Polska, Słowacja, USA, Grecja, Niemcy, Szwecja, Korea, Chiny, Litwa, Ukraina, Francja, Australia). Uczestniczył w kilkudziesięciu plenerach krajowych i międzynarodowych. Zrealizował kilkaset projektów wydawniczych. Prace w zbiorach krajowych i zagranicznych. Otrzymał ponad 20 nagród i wyróżnień krajowych i międzynarodowych. W 2022 artysta został uhonorowany Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Od 1979 członkowski udział w ZPAP Okręgu Lubelskiego.

MARIUSZ KOŚCIUK Przemyśl Urodzony 3 października 1961. Studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom w 1989 r. w pracowni prof. Włodzimierza Kunza. Wystawy: Człowiek, Bóg, Świat / Przemyśl 1988; Człowiek, Bóg, Świat / Przemyśl 1989; wystawa indywidualna / podziemia kościoła oo. Franciszkanów, Przemyśl 1989; Biała Wieża / Przemyśl 1990; Międzynarodowe Spotkania Artystyczne / Krasiczyn 1991; Plastyka Przemyska / Kielce, 1992; Obraz 92 / Przemyśl 1992, Srebrny Czworokąt / Przemyśl 1994; Obraz 1994 / Przemyśl 1994; wystawa indywidualna / Galeria Sztuki Współczesnej Przemyśl 1996; Współczesne Malarstwo Przemyskie / Lwów 1996; Współczesne Malarstwo Przemyskie / Spisa 1997, Z grupą Na drabinie / Warszawa 1999; Artefakty 2000 / Przemyśl 2000; Artefakty 2001 / Przemyśl 2001; galeria J32 / Rzeszów 2005; NCK / Kraków 2006; wystawa indywidualna / Galeria Sztuki Współczesnej Przemyśl 2008; z grupą T7EM / Galeria VV Warszawa 2009; Wystawa z okazji konkursu o Nagrodę Mariana Strońskiego / 2010; Poza czasem, czasem poza – z grupą T7EM / Raven – Kraków 2013; Na Drabinie i przyjaciele / Galeria Stowarzyszenia Ratowana Cerkwi w Baligrodzie, Baligród 2014; 25 lat+1 – z grupą T7EM / Raven – Kraków 2017; Artefakty 21 / Krosno 2024.

KRZYSZTOF MOTYKA Rzeszów Urodzony 19 sierpnia 1954 w Opolu. Dyplom w 1978 roku na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Uprawia malarstwo, rysunek, fotografię i grafikę wydawniczą. Autor wielu instalacji artystycznych oraz scenografii. Autor instalacji artystycznej „PTAKI” zrealizowanej na EXPO 2000 w Hanowerze, promującej Województwo Podkarpackie, eksponowanej również na festiwalu EUROPALIA 2001 w Brukseli. Autor kilku autorskich albumów fotograficznych, kilkudziesięciu opracowań graficznych wydawnictw książkowych. Od 1979 roku jest związany z Teatrem im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie. Autor ponad 35 scenografii teatralnych i widowiskowych oraz ponad 200 plakatów. Jego plakaty eksponowane były m. in. na międzynarodowych wystawach: Biennale w Warszawie, Lahti, Mexico City, La Paz, Trnawie, Toyamie, Seulu i Sofii. Nagrody na biennale w Katowicach, Erewaniu i w konkursach w Wilnie, Krakowie i Zielonej Górze. Od 39 lat inicjator i wieloletni kurator Międzynarodowego Biennale Plakatu Teatralnego w Rzeszowie. W 2023 roku został uhonorowany Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

ANTONI NIKIEL Rzeszów Urodzony w 1959 r. w Gorlicach. Dr hab. prof. UR; uprawia malarstwo i rysunek. Absolwent Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Jarosławiu. Studia w Instytucie Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie. Dyplom uzyskał w pracowni malarstwa prof. Mariana Stelmasika (1986); doktorat (2000) i habilitacja (2012) w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jest członkiem rzeszowskiej grupy artystycznej „Na Drabinie”, Stowarzyszenia Literacko-Artystycznego „Fraza” oraz Związku Polskich Artystów Plastyków. Zrealizował 28 wystaw indywidualnych i brał udział w ponad 250 wystawach zbiorowych w kraju i za granicą. W dorobku posiada 16 nagród i wyróżnień za działalność artystyczną.

MAREK A. OLSZYŃSKI – MO PrzeworskUrodzony w 1963 roku. Studia na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, dyplom z wyróżnieniem w 1989 roku. Obrona pracy doktorskiej na Wydziale Grafiki ASP w Warszawie (2001); habilitacja na Wydziale Grafiki ASP w Krakowie (2005). Stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1992 roku. W latach 2012–2014 prezes Okręgu Rzeszowskiego ZPAP. W rzeszowskiej grupie Na Drabinie od 1990 roku. Obecnie nauczyciel akademicki na WSP UR, gdzie prowadzi dyplomującą Pracownię Transgresji Obrazu oraz Pracownię Litografii. Uprawiane dziedziny twórczości plastycznej: malarstwo, grafika, rysunek, instalacja & obiekt, projektowanie ilustracji i okładek, rysunek prasowy. Uczestniczy w projektach, akcjach i działaniach artystycznych jako współpomysłodawca i współorganizator akcji charytatywnych, plenerów, warsztatów, wystaw oraz sympozjów naukowo -artystycznych; koordynator wielu projektów plastycznych.Uczestnik wystaw indywidualnych i zbiorowych, w kraju i za granicą. Prace w kolekcjach krajowych oraz w zbiorach prywatnych – w USA, Japonii, Austrii, Holandii, Belgii, Brazylii, Niemczech, Francji i Szkocji. Razem z red. Adamem Głaczyńskim prowadzi w rzeszowskim Radiu cykliczny program Do pary, dot. promocji podkarpackich twórców. Strona: marekolszynski.pl

MAREK POKRYWKA Rzeszów Urodzony w 1956 r. w Rzeszowie. Studiował w Instytucie Wychowania Artystycznego na UMCS w Lublinie. Dyplom w pracowni malarstwa prof. Mariana Stelmasika (1983), absolwent Studium Scenografii Teatralnej, Filmowej i Telewizyjnej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie – dyplom z wyróżnieniem pod kierunkiem prof. Jerzego Skarżyńskiego (1986). Stypendysta ministra Kultury i Sztuki (1986/87). Uprawia malarstwo, rysunek, czasami ceramikę, jest autorem projektów scenograficznych i opracowań graficznych książek, współpracuje z ogólnopolskim pismem literackim „Fraza”. Pracował na stanowisku profesora UR w Zakładzie Malarstwa w Instytucie Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego. Członek ZPAP i Grupy Artystycznej Na Drabinie, z którą wystawiał m.in. w Tarnowie, Krakowie, Warszawie, Rzeszowie, Przemyślu, Krośnie i Gorlicach. Swoje prace prezentował w ramach wystaw indywidualnych (39) i zbiorowych (ok. 200) w Polsce i za granicą.

Zdjęcia: Facebook Galeria Sztuki Współczesnej w Przemyślu