W dniach 2-4 września 2025 r. odbył się w Rzeszowie XXXI Kongres Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu (SERiA) pod hasłem „Wyzwania dla agrobiznesu i obszarów wiejskich”, którego organizatorem był Wydział Ekonomii i Finansów Uniwersytetu Rzeszowskiego. Kongres SERiA jest cyklicznym wydarzeniem naukowym skupiającym ogólnokrajowe i międzynarodowe grono specjalistów - naukowców i praktyków zajmujących się szeroko rozumianą problematyką sektora żywnościowego i rozwoju obszarów wiejskich. Kongres jest organizowany każdego roku przez inny ośrodek akademicki. W bieżącym roku, po raz trzeci w swojej historii, Kongres SERiA zawitał do Rzeszowa.  

W XXXI Kongresie SERiA brało udział 120 uczestników reprezentujących 36 instytucji, w tym przedstawiciele: 22 uczelni wyższych z kraju i zagranicy (USA, Holandia, Ukraina), 6 instytutów badawczych oraz 8 instytucji rządowych i samorządowych, funkcjonujących w otoczeniu agrobiznesu i obszarów wiejskich (m.in. GUS, MRiRW). 

Patronat honorowy nad Kongresem SERiA objęli:  

• Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego - prof. dr hab. n. med. Adam Reich, 
• Marszałek Województwa Podkarpackiego - Władysław Ortyl, 
• Wojewoda Podkarpacki - Teresa Kubas-Hul, 
• Prezydent Rzeszowa - Konrad Fijołek, 
• Prezes GUS - dr hab. Marek Cierpiał-Wolan, prof. UR. 

Kongres otworzył przewodniczący Komitetu Organizacyjnego dr hab. Ryszard Kata, prof. UR wskazując na szeroki zakres problemowy i aktualność podejmowanych na Kongresie zagadnień. Prezes Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu prof. dr. hab. Mariusz Matyka podziękował władzom Uniwersytetu Rzeszowskiego za zgodę na przyjęcie XXXI Kongresu SERiA i podjęcie trudu jego organizacji. 

W imieniu organizatorów gości Kongresu powitał JM Rektor UR prof. dr hab. n. med. Adam Reich, wskazując m.in., że miejsce konferencji położone na granicy miasta Rzeszów  i obszarów wiejskich (Hotel Wellness & SPA NOWY DWÓR w Świlczy) jest symboliczne, bo wyzwania i problemy, które dotyczą sektora żywnościowego i wsi, są istotne dla całego społeczeństwa i mają nie tylko kontekst ekonomiczny, ale także społeczny, ekologiczny, związany z bezpieczeństwem żywnościowym i dziedzictwem kulturowym. 

O walorach społeczno-gospodarczych, w tym turystycznych Podkarpacia oraz dynamicznym rozwoju tego regionu, przekonywał uczestników kongresu Wicewojewoda Podkarpacki Tomasz Lorenc. Z kolei o specyfice strukturalnej, potencjale produkcyjnym, a także walorach i słabościach rolnictwa w województwie podkarpackim mówił Dyrektor Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale (PODR) Zbigniew Micał. 

W inauguracji Kongresu uczestniczył honorowy przewodniczący Kongresu dr hab. Grzegorz Ślusarz, prof. UR, były Prezes SERiA oraz władze Wydziału Ekonomii i Finansów UR na czele z Dziekanem dr hab. Bogdanem Wierzbińskim, prof. UR.  

W sesji plenarnej Kongresu wygłoszono następujące referaty: 

• prof. dr hab. Andrzej Czyżewski, dr h.c. - Ewolucja wydatków budżetowych na rolnictwo w Polsce na przestrzeni dwóch dekad członkostwa w Unii Europejskiej; 
• dr hab. Iwona Szczepaniak, prof. IERiGŻ-PIB - Porównanie potencjału produkcyjnego państw Mercosur i UE, w tym Polski, w kontekście umowy UE-Mercosur; 
• Associate Professor Dusan Drabik - Reducing Food Loss and Waste along a Food Supply Chain: Insights from Modeling the EU Voluntary and Mandatory Targets. 

W drugim dniu kongresu przeprowadzono 8 równoległych sekcji problemowych o zróżnicowanej tematyce dotyczącej rolnictwa i szerzej agrobiznesu oraz procesów gospodarczych i społecznych zachodzących na obszarach wiejskich. Łącznie zaprezentowano w nich 64 referaty połączone z dyskusją. 

Unikalną cechą kongresów Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu jest łączenie świata nauki z praktyką gospodarczą i instytucjonalną. Odbywa się to głównie poprzez organizowanie paneli dyskusyjnych, do których zapraszani są praktycy ze sfery gospodarczej i społecznej oraz przedstawiciele instytucji funkcjonujących w otoczeniu wsi i rolnictwa. W ramach XXXI Kongresu SERiA w Rzeszowie przeprowadzono 2 panele dyskusyjne. 

W pierwszym dniu kongresu odbył się panel pt. Polityka rolna i instytucje a funkcjonowanie i rozwój sektora rolno-żywnościowego, w którym wzięli udział: 

• prof. dr hab. Mariusz Matyka, Dyrektor Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach – moderator; 
• Błażej Borowiec, Dyrektor Podkarpackiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Rzeszowie; 
• Tomasz Milewski, Zastępca Dyrektora Departamentu Rolnictwa i Środowiska, Główny Urząd Statystyczny; 
• Magdalena Sobina, Dyrektor Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich, Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego; 
• Zbigniew Micał, Dyrektor PODR w Boguchwale; 
• prof. dr hab. Walenty Poczta, Dziekan Wydziału Ekonomii, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. 

W kolejnym dniu obrad odbył się panel pt. Wieś i rolnictwo na obszarach górskich i podgórskich – uwarunkowania ekonomiczne, przyrodnicze i społeczne, w którym wzięli udział:  

• prof. dr hab. Adam Czudec, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Ekonomii i Finansów – moderator; 
• prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, Dyrektor Instytutu Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska, Wydział Technologiczno-Przyrodniczy, Uniwersytet Rzeszowski; 
• dr Bogdan Pomianek, Zastępca Dyrektora Departament Wspólnej Polityki Rolnej, 

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi; 

• dr Władysław Brejta, Prezes Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki-Państwowy Instytut Badawczy w Odrzechowej; 
• Robert Pieszczoch, Starosta Sanocki, rolnik, hodowca bydła i owiec. 

Obydwa panele cieszyły się dużym zainteresowaniem słuchaczy i były okazją do dyskusji nie tylko na forum obrad kongresu, ale także w jego kuluarach. 

Popołudniowy spacer ulicami Rzeszowa w towarzystwie przewodników – Łukasza Ożoga (kierownik Działu Edukacji, Promocji i Cyfryzacji) i Ingi Kunysz (kustosz muzeum), reprezentujących Muzeum Okręgowe w Rzeszowie przybliżył gościom nie tylko historię stolicy Podkarpacia, ale także pozwolił dostrzec estetykę przestrzeni oraz charakterystyczne dla miasta połączenie nowoczesności z tradycją. 

W ramach części artystycznej Kongresu uczestnicy mieli okazję zobaczyć występ młodzieżowego zespołu tanecznego Prima Akademia Tańca z Rzeszowa oraz wysłuchać koncertu pt. „Muzycznych wspomnień czar” w wykonaniu Jacka Ścibora (tenor, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Muzyki) i Mateusza Lasatowicza (fortepian, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach). Koncert odbył się w Sali widowiskowej Wydziału Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Obydwa wydarzenia poprowadziła dr Magdalena Wiercioch (Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Ekonomii i Finansów).  

Okazją do styczności nauki i praktyki gospodarczej oraz do zapoznania gości kongresu, pochodzących z różnych regionów kraju i zagranicy, z walorami turystycznymi Podkarpacia, był wyjazd studyjny. W trzecim dniu kongresu jego uczestnicy mieli okazję odwiedzić dwie winnice położone w południowej części województwa na Pogórzu Strzyżowskim („Winnica Maria Anna” w Babicy i „Winnica Spotkaniówka” w Połomii). Walory turystyczne regionu, w szczególności Beskidu Niskiego oraz Pogórza Strzyżowskiego uczestnicy wyjazdu studyjnego mogli podziwiać odwiedzając Uzdrowisko Iwonicz-Zdrój oraz Zespół Parkowo-Dworski w Wiśniowej. Organizatorzy Kongresu dziękują władzom samorządowym Gminy Iwonicz-Zdrój, w szczególności Panu Burmistrzowi Grzegorzowi Nieradce oraz Zastępcy Burmistrza Iwonicza-Zdrój Panu Stanisławowi Zającowi za gościnne przyjęcie grupy uczestników kongresu. Podobnie, dziękujemy władzom Powiatu Strzyżowskiego, w szczególności Panu Robertowi Godkowi, Staroście Strzyżowskiemu, za życzliwe przyjęcie grupy uczestników kongresu w Powiatowym Centrum Kultury i Turystyki w Wiśniowej. 

Uczestnicy XXXI Kongresu SERiA zgodnie podkreślali, że wydarzenie miało wysoki poziom merytoryczny i było okazją nie tylko do wymiany poglądów i doświadczeń, ale i do poznania unikatowych walorów krajobrazowo-turystycznych Podkarpacia.

Fot. Michał Święcicki, Piotr Cyrek