Dziś jest dzień… Międzynarodowy Tydzień Świadomości Stresu – fakty, eksperci i praktyczne porady dla każdego

Podkarpacki NFZ stawia na profilaktykę i zdrowie pacjentów. Chcemy obalać mity, wyjaśniać wątpliwości i pokazywać sprawdzone rozwiązania, które naprawdę pomagają. Regularnie przypominamy, jak ważna jest profilaktyka i wczesne wykrywanie chorób – to one często decydują o zdrowiu i długim życiu. W ramach cyklu „Dziś jest dzień…” przyglądamy się wybranym tematom związanym ze zdrowiem mieszkańców Podkarpacia.

3-7 listopada to Międzynarodowy Tydzień Świadomości Stresu.

Międzynarodowy Tydzień Świadomości Stresu

Międzynarodowy Tydzień Świadomości Stresu to czas, w którym szczególną uwagę poświęcamy zrozumieniu, czym jest stres, jak wpływa na nasze życie i jak możemy skutecznie sobie z nim radzić. W dzisiejszym, pełnym pośpiechu świecie, stres stał się nieodłącznym elementem codzienności – towarzyszy nam w pracy, w domu, w relacjach i podczas podejmowania ważnych decyzji. Choć w umiarkowanej dawce potrafi mobilizować i dodawać energii, zbyt duży jego poziom może prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego.

Obchody tego tygodnia mają na celu, zwiększenie świadomości społecznej na temat wpływu stresu na organizm, promowanie zdrowych sposobów radzenia sobie z napięciem oraz zachęcanie do dbania o równowagę między obowiązkami, a odpoczynkiem. To również doskonała okazja, by zatrzymać się na chwilę, wsłuchać w swoje potrzeby i nauczyć się, jak lepiej dbać o własny dobrostan.

Czym jest stres i w jakich okolicznościach się pojawia?

Stres jest reakcją organizmu na pojawienie się „stresora”, czyli bodźca którego podstawową funkcją jest informacja o jakimś zagrożeniu na które powinniśmy zwrócić uwagę – mówi Martyna Szubart - psycholog, Fundacja Pro-Fil.

Dla wielu osób stres związany jest z miejscem np. pracą lub szkołą lub wydarzeniem jak np. egzamin, wystąpienie publiczne czy rozmowa kwalifikacyjna. Często sytuacje te wiążą się z reakcją ciała, taką jak zwiększona potliwość, szybsze bicie serca, trzęsienie rąk lub nóg, płytki lub przyśpieszony oddech czy nadwrażliwość zmysłów: wyostrzenie smaku, węchu czy wzroku.

Stres zazwyczaj kojarzy się nam z negatywnym wpływem na nasze ciało i czymś co utrudnia funkcjonowanie, a pełni również pozytywną funkcję. Może działać motywująco np. pobudzić do nauki przed egzaminem, poprzez wpływ na nasz układ poznawczy, wyostrza naszą pamięć i pomaga skupić się na konkretnej czynności.

Jakie objawy stresu powinny nas zaniepokoić?

Długotrwałe odczuwanie stresu może skutkować objawami na poziomie ciała, uwagi lub emocji – wyjaśnia Martyna Szubart.

• Na poziomie ciała możemy zaobserwować trudności ze snem: zarówno z zasypianiem jak i z wybudzaniem się w nocy i problemem z ponownym zaśnięciem. Problemy związane z układem pokarmowym takie jak wymioty, skurcze lub bóle żołądka , nietolerancje na pokarmy, biegunki. Dodatkowo można zauważyć bóle głowy, częstsze przeziębienia, choroby, obniżone libido, zaciskanie szczęki, zgrzytaniem zębami.
• Na poziomie poznawczym obserwujemy problemy z koncentracją, trudności w planowaniu, zarządzaniu czasem, przewidywalnością, odczytywaniem intencji, zapamiętywaniem.
• Natomiast emocjonalnie odczuwamy lęk, poczucie winy, wstyd, przygnębienie, poczucie bezsilności.

Co możemy zrobić?

Pomocnym mogą okazać się techniki relaksacyjne. Oto przykłady niektórych:

• Metoda Jacobsona
  To technika relaksacyjna, polegająca na napinaniu i rozluźnianiu różnych partii mięśni, dzięki czemu ciało stopniowo się odpręża, a napięcie znika.
• Oddychanie „w kwadrat”
  To proste ćwiczenie oddechowe, które pomaga się uspokoić i złapać równowagę. Każda z czterech faz oddechu trwa tyle samo – po 4 sekundy: wdech, zatrzymanie powietrza, wydech i krótka pauza przed kolejnym wdechem.
• Technika „bezpiecznego miejsca”
  Wyobraź sobie miejsce, w którym czujesz się spokojnie i bezpiecznie – może to być prawdziwa przestrzeń, którą znasz, albo coś, co stworzysz w swojej wyobraźni. Skupienie się na tym obrazie pozwala wyciszyć emocje i odzyskać poczucie spokoju.
• Metoda 4-7-8
  To sposób oddychania, który pomaga się rozluźnić i szybciej uspokoić. Wdychasz powietrze przez 4 sekundy, zatrzymujesz je na 7 sekund, a następnie spokojnie wydychasz przez 8 sekund.
• Technika 5-4-3-2-1
  To ćwiczenie uważności, które pomaga „wrócić do tu i teraz” i oderwać się od stresujących myśli. Weź kilka głębokich oddechów, a potem: zauważ 5 rzeczy, które widzisz, 4 rzeczy, które czujesz dotykiem, 3 dźwięki, które słyszysz, 2 zapachy, które wyczuwasz, i 1 smak, który możesz poczuć.
• Dobrą metodą jest również aktywność fizyczna, pomagająca zredukować napięcie i wytwarzająca endorfiny po intensywnym treningu. Motywująco może zadziałać zapisanie się na ulubione zajęcia.
• Ważne jest również wsparcie innych osób. Rozmowa z bliską nam osobą o naszych codziennych stresujących wydarzeniach może uspokoić i pomóc rozplanować sposób reagowania. Jeśli stres jest dla nas mocno uciążliwy, przeszkadza nam w codziennym funkcjonowaniu i nie jesteśmy w stanie zapanować nad reakcjami ciała, warto skorzystać z pomocy specjalisty: psychologa, psychoterapeuty czy skonsultować się z lekarzem psychiatrą.

Aktualnie żyjemy w środowisku narażającym nas na bardzo dużą ilość stresorów, zarówno w codziennych obowiązkach jak i online, a proszenie o pomoc w takich sytuacjach to nie powód do wstydu, a oznaka naszej świadomości.

Ważne numery telefonów

• 116 111 – bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży, czynny całą dobę.
• 116 123 – bezpłatny kryzysowy telefon zaufania dla dorosłych, czynny cały tydzień w godzinach 14-22 z wyłączeniem dni świątecznych.
• 800 70 22 22 – Centrum Wsparcia dla osób w kryzysie psychicznym, czynny całą dobę
• 800 120 002- Niebieska Linia dla ofiar przemocy w rodzinie, czynny całą dobę,

Gdzie szukać informacji?

Wiedza jest konieczna, ale podstawą jest informacja sprawdzona i wiarygodna, dotycząca m.in. tego gdzie znaleźć poradnię, czy zawsze jest wymagane skierowanie lub jaki jest czas oczekiwania. Zachęcam do skorzystania z czynnej całą dobę bezpłatnej infolinii NFZ pod numerem 800 190 590 lub odwiedzin w którymkolwiek punkcie NFZ, również przez kontakt z eDoradcą – mówi Rafał Śliż, rzecznik prasowy Podkarpackiego NFZ. Wiele informacji można również znaleźć na stronie internetowej Podkarpackiego NFZ i pacjent.gov.pl.