Miejski Konserwator Zabytków UM Rzeszów w Klubie Pasjonatów UTW-UR

Ostatnie w kończącym się roku akademickim 2024/2025 spotkanie Klubu Pasjonatów UTW-UR zorganizowano w dniu 15 maja 2025 w budynku głównym WiMBP przy ul. Sokoła 13. Tematem spotkania były „Ciekawostki o rzeszowskich zabytkach. Historia rzeszowskich piwnic od czasów ich powstania do etapu ich ratowania.”

Gościem Klubu pasjonatów była pani dyrektor Edyta Dawidziak, Miejski Konserwator Zabytków UM Rzeszowa. W spotkaniu uczestniczyło 15 osób: członkowie Klubu pasjonatów, Dyskusyjnego Klubu Książki oraz Klubu malarstwa UTW-UR, a także osoby zainteresowane tematem. Prelegentka dyr. Edyta Dawidziak przedstawiła niezwykle ciekawą prezentację, ukazującą losy rzeszowskiej starówki na  przestrzeni niemal stu ostatnich lat. Podkreślała, jak bardzo zmieniało się samo miasto, a przy tym jego rynek i otaczające go kamienice. Zdjęcia pokazały, w jak opłakanym stanie był rynek i jego otoczenie w latach 60. Gdy zaczęły się problemy z zapadaniem piwnic, zdecydowano o ich sukcesywnym betonowaniu. Dopiero po pewnym czasie porzucono starannie zaplanowane wyburzenia i zmieniono koncepcję zagospodarowania rynku i jego otoczenia. Pani dyr. Edyta Dawidziak pokazała poruszające zdjęcia popadających w ruinę kamienic, by zaraz obok zademonstrować ich obecny wygląd. Dzisiaj wydaje się nie do pomyślenia, że planowano wydrążone w lessie piwnice zalać  betonem, zburzyć praktycznie całą starówkę, zaś na miejscu wyburzeń postawić potworki architektoniczne na wzór budynku Telekomunikacji. Rzeszowską starówkę uratowała jedna kobieta - Inga Sapetowa. Dużo ryzykując, wbrew planom ówczesnych władz, jako Wojewódzki Konserwator Zabytków w Rzeszowie, doprowadziła do wpisania do rejestru zabytków wiele zagrożonych wyburzeniem kamienic. To zahamowało plany zniszczenia rzeszowskiej starówki, która dzisiaj jest niezwykle klimatycznym miejscem nie tylko dla mieszkańców Rzeszowa. Na pewno nikt z przechodniów, turystów zwiedzających piwnice ani też uczestników towarzyskich spotkań na rynku nie wie, że zawdzięczamy to wszystko uporowi i odwadze jednej kobiety. O jej zasługach wiele opowiedziała uczestnikom spotkania Klubu pasjonatów pani Edyta Dawidziak – Miejski Konserwator Zabytków UM Rzeszowa. Kończąc spotkanie, pani dyrektor przekazała na ręce moderatorki Klubu pięć egzemplarzy wydawnictwa „Ciekawostki o rzeszowskich zabytkach”, którego jest współautorką.

Było to ostatnie spotkanie Klubu pasjonatów UTW-UR w tym roku akademickim. Obecna na otwarciu wydarzenia pani Bożena Janda dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie, zaprosiła słuchaczy UTW-UR do współpracy także w przyszłym roku akademickim, deklarując udostępnianie pomieszczeń przy ul. Sokoła 13 oraz Podchorążych 10.

Maria Suchy

Zdjęcia - Jolanta Jędryka: