W dniach 28–29 października 2025 r. w murach Uniwersytetu Rzeszowskiego odbyła się konferencja naukowa pt. „Migranci z Ukrainy w szkołach województwa podkarpackiego – polityka edukacyjna i wyzwania dla integracji”. Wydarzenie zgromadziło liczne grono naukowców, przedstawicieli administracji publicznej, instytucji oświatowych, samorządów oraz organizacji pozarządowych. Celem konferencji była wymiana doświadczeń i refleksji dotyczących obecności dzieci i młodzieży z Ukrainy w polskich szkołach oraz poszukiwanie skutecznych form wsparcia i integracji w środowisku edukacyjnym. Organizatorem konferencji był Wydział Nauk Społecznych, na czele Komitetu Naukowego stał prof. Krzysztof Żarna a przewodniczącą Komitetu Organizacyjnego była dr Ewa Pogorzała.

Konferencję uroczyście otworzył JM Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego, prof. dr hab. n. med. Adam Reich, który podkreślił znaczenie działań na rzecz budowania otwartej
i włączającej szkoły, odpowiadającej na współczesne wyzwania migracyjne. Następnie głos zabrali zaproszeni goście:

• Magda Witan, Zastępca Dyrektora Departamentu Współpracy Międzynarodowej Ministerstwa Edukacji Narodowej,
• Vasyl Yordan, Konsul Ukrainy w Rzeszowie,
• dr Barbara Pelczar-Białek, Dyrektor Departamentu Edukacji, Nauki i Sportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego, występująca w imieniu Marszałka Województwa Podkarpackiego Władysława Ortyla,
• Aneta Dąbrowska, Zastępca Dyrektora ds. Szkolnictwa Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Rzeszowa, reprezentująca Prezydenta Miasta Rzeszowa Konrada Fijołka,
• Piotr Zych, Podkarpacki Wicekurator Oświaty, występujący również w imieniu Wojewody Podkarpackiej Teresy Kubas-Hul,
• dr Dariusz Zięba, Kierownik Zespołu Nauczycieli Doradców Metodycznych, reprezentujący Dyrektor Podkarpackiego Zespołu Placówek Wojewódzkich
  w Rzeszowie.

Pierwszy dzień konferencji wypełniły liczne panele i dyskusje, poświęcone zarówno polityce edukacyjnej, jak i praktycznym aspektom integracji uczniów cudzoziemskich. W panelu plenarnym „Polityka edukacyjna a wyzwania integracji”, prowadzonym przez Ewę Pogorzałę, zaprezentowano wyniki badań oraz projekty realizowane przez krajowe i międzynarodowe instytucje edukacyjne, m.in. Centrum Edukacji Obywatelskiej, Uniwersytet SWPS, Instytut Badań Edukacyjnych i Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Kolejny panel dotyczył działań organizacji pozarządowych wspierających dzieci i młodzież z Ukrainy. Przedstawiciele takich instytucji jak Save the Children Polska, International Rescue Committee czy Podkarpackie Stowarzyszenie dla Aktywnych Rodzin dzielili się doświadczeniami z realizacji projektów pomocowych i integracyjnych.

W dalszej części dnia odbyły się równoległe panele tematyczne obejmujące zagadnienia przygotowania nauczycieli do pracy w klasach wielokulturowych, nauczania języka polskiego jako drugiego, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, asystentury międzykulturowej oraz nauczania języka ukraińskiego. Dyskutowano także o wynikach badań nad potrzebami dzieci migrantów oraz o nowych narzędziach wspierających edukację włączającą. Wystąpienia m.in. dr Izabeli Czerniejewskiej, Magdaleny Woźniak-Frymus, dr Moniki Zielińskiej-Czopek, Agnieszki Kozakoszczak, dra Pawła Levchuka czy dra Jakuba Kościółka ukazywały różnorodność podejść do pracy z uczniami z doświadczeniem migracji – od rozwiązań metodycznych po modele asystentury i tutoringu rówieśniczego.

Drugi dzień konferencji rozpoczął się panelem plenarnym „Edukacja i dobrostan dzieci uchodźczych w świetle badań edukacyjnych”, w którym wystąpili m.in. prof. Urszula Markowska-Manista (Uniwersytet Warszawski), prof. Anna Młynarczuk-Sokołowska (Uniwersytet w Białymstoku), dr Anzhela Popyk (Uniwersytet SWPS) i prof. Michał Federowicz (Polska Akademia Nauk). Prelegenci poruszali temat adaptacji uczniów w klasach zróżnicowanych kulturowo, wyzwań pedagogicznych oraz dobrostanu dzieci z doświadczeniem uchodźczym.

Następnie uczestnicy mogli wziąć udział w warsztatach praktycznych prowadzonych przez specjalistów z różnych ośrodków akademickich i instytucji edukacyjnych. Zajęcia dotyczyły m.in. nauczania w klasach zróżnicowanych kulturowo, pracy wychowawczej, projektowania uniwersalnych zajęć dydaktycznych oraz roli asystentów międzykulturowych.
Równolegle odbywał się panel komunikatów naukowych, podczas którego badacze z wiodących ośrodków akademickich (m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego, UMCS, UAM, Uniwersytetu Rzeszowskiego i Politechniki Rzeszowskiej) prezentowali wyniki analiz dotyczących polityki migracyjnej, sytuacji uchodźców oraz wyzwań integracyjnych w Polsce i Europie. W warsztatach licznie wzięli udział nauczyciele ze szkół województwa podkarpackiego.

Dwudniowa konferencja była wydarzeniem o wyjątkowym znaczeniu naukowym i społecznym. Stała się przestrzenią wymiany wiedzy i doświadczeń między przedstawicielami świata nauki, administracji i praktyki edukacyjnej. Uczestnicy zgodnie podkreślali potrzebę kontynuowania działań na rzecz wspierania nauczycieli i szkół w pracy z uczniami z doświadczeniem migracji, rozwijania kompetencji międzykulturowych oraz budowania środowiska szkolnego opartego na empatii, zrozumieniu i równości.

Konferencja zakończyła się symbolicznym podziękowaniem dla wszystkich prelegentów, organizatorów i uczestników, a także zapowiedzią dalszej współpracy na rzecz rozwoju edukacji włączającej w województwie podkarpackim i całym państwie.

fot. Michał Święcicki