dr hab., prof. UR Andrzej Bonusiak

  • Jednostka:
    Instytut Historii
  • Budynek: A1
  • Pokój: 222
  • Nr telefonu: 17 872 13 06
  • Email: [email protected]
  • ORCID: 0000-0003-3859-4521
  • Konsultacje: poniedziałek 11.30-12.15, czwartek 11.00-12.00

Informacje

Biogram:

Moje główne zainteresowania badawcze dotyczą współczesnych [po 1945] środowisk polskich za granicą ze szczególnym uwzględnieniem życia organizacyjnego i działalności oświatowo-kulturalnej. Szczególnie zainteresowany jestem funkcjonowaniem oświaty polonijnej realizowanej w ramach systemu szkół społecznych oraz funkcjonowaniem organizacji zrzeszających osoby polskiego pochodzenia. W swoich pracach poruszałem zagadnienia związane z działalnością Komisji Oświatowej Kongresu Polonii Amerykańskiej, dziejami oświaty polonijnej w Stanach Zjednoczonych i na Ukrainie. W ramach swoich badań prowadziłem dociekania dotyczące środowisk polskich na terenie państw niemieckojęzycznych, Słowacji, Białorusi, Litwy, Rosji i Ukrainy. W przypadku tej ostatniej zajmowałem się także analizą życia organizacyjnego i kulturalnego tego środowiska oraz badałem kwestie związane z sytuacją osób polskiego pochodzenia zamieszkałych tereny objęte toczącym się w ostatnich latach konfliktem zbrojnym [Donbas, Krym].

Dużą uwagę przywiązuję do badań nad kulturą polonijną, szczególnie ruchem folklorystycznym obecnym w działalności organizacji polskich na całym świecie. Przygotowałem również publikacje z zakresu polonijnych mediów, zarówno ogólnoinformacyjnych [na Ukrainie] jak i tematycznych [„Głos Nauczyciela” – USA].

Zajmuję się również badaniami regionalnymi dotyczącymi dziejów regionu i miejscowości południowo-wschodniej polski od końca xix wieku. Interesują mnie głównie kwestie historii społecznej i kulturalnej, a także przeobrażeń terytorialnych. Dotychczas zajmowałem się dziejami takich miast i miejscowości jak: Brzóza Królewska, Iwierzyce, Lwów, Ropczyce, Rzeszów, Żołynia.

W ramach moich zainteresowań znajdują się także zagadnienia związane z wybranymi problemami dziejów stosunków polsko-słowackich znajdujących swoje odzwierciedlenie w znajdujących się na pograniczu pozostałościach materialnych [szlaki turystyczne].

Moje zainteresowania badawcze z zakresu badań polonijnych i regionalnych kontynuowali wychowankowie, około 70% wszystkich doktoratów powstałych w ramach prowadzonego przeze mnie seminarium było bezpośrednią kontynuacją moich dociekań naukowych.

Byłem współorganizatorem niesformalizowanej grupy badawczej zajmującej się badaniami mniejszości polskiej na terenie Berdiańska [Ukraina]. Plonem jej prac było przygotowanie cyklu kilkunastu publikacji, w tym kilku monografii rozpatrujących różne aspekty funkcjonowania tego ośrodka polonijnego [2007-2013].

Ponadto uczestniczyłem w projektach: Małopolsko-Podkarpackie Spotkania Młodych Historyków Tarnowskiego i Rzeszowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, dofinansowanym przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Historycznego; pracowałem w nim jako ekspert - recenzent, członek Rady Programowej Projektu Małopolsko-Podkarpackie Spotkania Młodych Historyków (2011); Zaprojektuj przestrzeń - warsztaty Information Design realizowany przez Wyższą Szkołę Europejską im. Ks. Józefa Tischnera w ramach programu operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiego Funduszu Społecznego Osi priorytetowej III Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym, numer umowy o dofinansowanie projektu: nr POWR 03.01.00-00-C023/16-00; przygotowanie i przeprowadzenie zajęć o Rzeszowie; „Historionauci” (program edukacji historycznej realizowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej we współpracy z HISTORIA: POSZUKAJ, programem edukacyjnym Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów), realizowanym przez rzeszowskie Akademickie Liceum Ogólnokształcące; przygotowanie wykładu na temat twórców polskiej niepodległości; udział w konferencji naukowej, 12.06-10.12.2018; Uczymy, jak uczyć realizowanym przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia Wspólnota Polska w Ostródzie przy współfinansowaniu Ministerstwa Edukacji Narodowej, za pośrednictwem rzeszowskiego oddziału Stowarzyszenia Wspólnota Polska, działanie przeznaczone dla nauczycieli ze wschodu: Doskonalenie kompetencji zawodowych nauczycieli języka polskiego i uczących w języku polskim. Kierownictwo merytoryczne, nadzór nad realizacją programu i realizacja zajęć z zakresu geografii, historii i kultury Polski i Polonii. Projekt finansowany ze środków otrzymanych od MEN na realizacje zadania: „Organizowanie kolonii i innych form letniego wypoczynku dzieci i młodzieży polonijnej oraz doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzących nauczanie języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim za granicą”, 17-21.11.2017; 29.11.-3.12.2018, Iwonicz Zdrój; Byłem kierownikiem zespołu przygotowującego projekt Scenapolonijna.pl realizowanego w ramach działania Polski Folklor Kompleksowe wsparcie dla polonijnych zespołów folklorystycznych platforma internetowa Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” ze środków KPRM [2019]. Pełniłem funkcję uniwersyteckiego koordynatora projektu Ministerstwa Edukacji Narodowej: grantu „Zdolny Uczeń”; w ramach którego prowadziłem zajęcia edukacyjnych z zakresu dziejów i współczesności środowisk polonijnych (2007/2008)

Byłem członkiem Komisji Stypendialnej (ekspert) projektu systemowego Podkarpacki fundusz stypendialny dla doktorantów w ramach poddziałania 8.2.2 Programu Operacyjnego kapitał Ludzki od roku 2010-2013, w ramach którego zrecenzowałem 4 wnioski konkursowe z zakresu nauk humanistycznych i społecznych.

W ramach wymiany doświadczeń przebywałem wielokrotnie za granicą w ramach programów ministerialnych [Lwów, Ukraina; Lecce, Włochy] i ERAZMUS [Ostrawa Czechy] oraz międzyuczelnianych [Użhorod, Ukraina; Kamieniec Podolski, Ukraina, Orchard Lake, Michigan, USA]. Pełniłem funkcję Visiting Profesor na Uniwersytecie Biznesu i Menadżmentu w Berdiańsku, Ukraina. Byłem dwukrotnym stypendystą Zrzeszenia Nauczycieli Polskich w Ameryce z siedzibą w Chicago [1997, 2017].

W latach 2019-2021 na podstawie decyzji JM Rektora UR pełniłem funkcję koordynatora uczelnianego w projekcie: Szlaki turystyczne pogranicza słowacko- polskiego jako narzędzie edukacji zawodowej dla utrzymania młodych ludzi w regionie” w ramach Programu Interreg Polska- Słowacja 2014-2020, umowa nr PLSK.03.01.00-SK-0196/18. Odpowiadałem merytorycznie za przygotowanie cyklu pięciu podręczników przez polską stronę projektu.

W projekcie „Tropem rzeszowskich miejsc pamięci” realizowanym przez Urząd Miasta Rzeszowa w ramach Programu „Wspieranie opieki nad miejscami pamięci i trwałymi upamiętnieniami w kraju”, udział w charakterze wykonawcy, 2017 (instytucja finansująca Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, umowa nr 10317/17/FPK/DDK). Odpowiadałem za część merytoryczną projektu - współopracowanie monografii prezentującej wybrane zabytki miasta

W ramach działalności popularyzatorskiej wiedzy historycznej prowadziłem i prowadzę aktywną działalność. Od wielu lat jestem obecny w regionalnych mediach [Radio Rzeszów, „Echo Rzeszowa”] za pośrednictwem których przekazywałem informacje związane z wybranymi problemami z moich badań. Mówiłem i pisałem zarówno o historii regionalnej, jak i ważnych wydarzeniach z dziejów narodowych.

Byłem autorem lub współautorem ponad 20 tekstów dotyczących dziejów Rzeszowa opublikowanych na łamach „Echa Rzeszowa” oraz opracowań popularyzujących środowisko polskie w Berdiańsku [dostępnych w internecie]. Brałem udział w audycjach radiowych popularyzujących historię. O kwestiach polonijnych wypowiadałem się również za granicą. Brałem udział w cyklu audycji polonijnych przygotowanych przez Radio Ostrawa [Czechy].

Na zamówienie Towarzystwa Przyjaciół Rzeszowa przygotowałem kilka książeczek popularyzujących dzieje miasta, a adresowanych do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Od kilkunastu lat jestem opiekunem działającego przy uniwersytecie rzeszowskim uniwersytetu trzeciego wieku. Swoje wykłady do seniorów wygłaszałem ponadto w Mielcu, Ostrowcu Świętokrzyskim Czy Łańcucie. Jestem także przewodniczącym Komitetu Okręgowego organizującego ogólnokrajowe olimpiady historyczne na poziomie szkół podstawowych [wcześniej gimnazjalnych] i ponadpodstawowych. Jestem członkiem komitetu przygotowującego Test wiedzy o Rzeszowie [3 edycje] organizowanego przez rzeszowski oddział „Gazety Wyborczej”.

Publikacje