Doktor Jurij Andruchowycz

Jurij Andruchowycz.jpg [10.75 MB]

 

Doktor Jurij Andruchowycz – ukraiński poeta, prozaik, eseista, tłumacz. Urodził się 13 marca 1960 r. w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk). Ukończył studia w Ukraińskim Instytucie Poligrafii im. I. Fedorowa we Lwowie (1982). W 1985 r. wraz z Wiktorem Neborakiem i Ołeksandrem Irwanciem założył we Lwowie grupę poetycką Bu-Ba-Bu (Burleska-Bałagan-Bufonada), działającą do roku 1995. W latach 1990–91 studiował w Instytucie Literatury im. Gorkiego w Moskwie. W 1996 r. w Przykarpackim Uniwersytecie Narodowym im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku obronił rozprawę doktorską na podstawie pracy Bohdan Ihor Antonycz a literacko-estetyczna koncepcja modernizmu.

Debiutował tomem wierszy Небо і площі (1985). Jest ponadto autorem zbiorów poezji: Середмістя (1989), Екзотичні птахи і рослини (1991; wyd. polskie Egzotyczne ptaki i rośliny, 2007), Екзотичні птахи і рослини з додатком „Індія” (1997, 2002), Пісні для мертвого півня (2004; wyd. polskie Piosenki dla martwego koguta, 2005) oraz Листи в Україну (2013). Opublikował powieści: Рекреації (1992; wyd. polskie Rekreacje, 1994), Московіада (1993; wyd. polskie Moskoviada. Powieść grozy, 1999), Перверзія (1996, wyd. polskie Perwersja, 2003), Дванадцять обручів (2003; wyd. polskie Dwanaście kręgów, 2005), Таємниця. Замість роману (2007; wyd. polskie Tajemnica. Zamiast powieści, 2008), Коханці Юстиції (2018; wyd. polskie Kochankowie Justycji. Powieść parahistoryczna w ośmiu i pół odcinkach, 2019) oraz Радіо Ніч (2021). Jest autorem tomów esejów: Erz-herz-perc. Eseje (1996), Дезорієнтація на місцевості (1999; wyd. polskie Ostatnie terytorium. Eseje o Ukrainie, 2002), Диявол ховається в сирі (2006; wyd. polskie Diabeł tkwi w serze, 2007), Лексикон інтимних міст (2011, wyd. polskie Leksykon miast intymnych, 2014), Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową (2000; wspólnie z Andrzejem Stasiukiem) i Тут похований Фантомас (2015).
Utwory Andruchowycza przetłumaczono na 21 języków, w tym m.in. polski, niemiecki, angielski, hiszpański, węgierski, rumuński, chorwacki. Jurij Andruchowycz przełożył na język ukraiński m.in. wybrane utwory Williama Szekspira, Rainera Marii Rilkego, Heinricha von Kleista, Roberta Walsera, Borysa Pasternaka, Osipa Mandelsztama, a także Tadeusza Konwickiego, Czesława Miłosza i Brunona Schulza.
Jest laureatem wielu nagród literackich, m.in. Nagrody im. Herdera (2001), Nagrody Pokoju im. Ericha-Marii Remarque’a (2005), Nagrody Europejskiego Porozumienia Leipziger Buchpreis (2006), Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” (2006), Nagrody im. Hanny Arendt (2014), Międzynarodowej Nagrody Literackiej „Vilenica” (2017) oraz Nagrody im. Václava Buriana za wkład kulturalny do dialogu środkowoeuropejskiego (2019). Występuje również jako wykonawca swoich utworów poetyckich z polskim zespołem muzycznym Karbido.