Zakład Historii Myśli Pedagogicznej
Prof. dr hab. Roman Pelczar - kierownik
dr Ewa Barnaś-Baran,
dr Elżbieta Dolata,
dr Zofia Frączek,
dr Paweł Juśko,
dr Hubert Sommer.
Profil naukowo-badawczy Zakładu:
Zakład Historii Myśli Pedagogicznej jest kontynuatorem bogatej tradycji i dorobku naukowego środowiska rzeszowskich pedagogów oraz historyków oświaty głównie w zakresie dziejów szkolnictwa i wychowania na ziemiach polskich w XIX i XX wieku.
Główne kierunki zainteresowań badawczych pracowników naukowo-dydaktycznych Zakładu obejmują następujące obszary: szkolnictwo i myśl pedagogiczna na ziemiach polskich w czasach nowożytnych i najnowszych; działalność edukacyjna, opiekuńcza, wychowawcza oraz kulturalno-oświatowa polskiej szkoły i innych instytucji oświaty, opieki i kultury w XIX i XX wieku; poradnictwo zawodowe oraz problemy rynku pracy i polityki społecznej w perspektywie historycznej i współczesnej; jakość życia seniorów; przemiany rodziny i jej wychowawcze funkcjonowanie w świetle źródeł historycznych i badań współczesnych.
Działalność dydaktyczna
Działalność dydaktyczna pracowników Zakładu wiąże się z prowadzeniem wykładów, ćwiczeń, seminariów magisterskich oraz licencjackich na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych. Realizują oni zajęcia na kierunkach: Pedagogika, Pedagogika Specjalna, Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna oraz Nauki o Rodzinie, a także na innych kierunkach ze specjalnością nauczycielską. Główne wykładane przedmioty to: historia myśli pedagogicznej, historia pedagogiki resocjalizacyjnej, historia instytucji resocjalizacyjnych i penitencjarnych, historia pedagogiki specjalnej, pedagogika ogólna, pedagogika człowieka dorosłego oraz teoria wychowania. Pracownicy Zakładu są także autorami podręczników przedmiotowych dla studentów (np. Z. Frączek, Teoria wychowania, Rzeszów 2022).
Działalność organizacyjna
Ważnym obszarem działalności naukowej pracowników Zakładu jest redagowanie czasopisma Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego „Kultura – Przemiany – Edukacja”, które ukazuje się od 2013 roku. Według nowego, zaktualizowanego wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych, ogłoszonego przez MEiN w 2023 roku, za publikację w tym periodyku autorzy otrzymują 70 punktów. Pracownicy naukowi Zakładu aktywnie uczestniczą w pracach komisji doktorskich, Radzie Instytutu i Radzie Naukowej Dyscypliny Pedagogika oraz komisjach programowych.
Ponadto prowadzą działania związane z pozyskiwaniem grantów badawczych. Obecnie w Zakładzie prowadzone są prace nad projektem naukowym, którego realizacja przypada na lata 2022-2023, a nosi on tytuł: „Tradycja szkolnictwa elementarnego autonomicznej Galicji i II Rzeczypospolitej jako element dziedzictwa narodowego. Finansowany jest on w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla społeczeństwa”. Celem podstawowym projektu jest uaktualnienie i pogłębienie badań naukowych nad tradycją polskiego szkolnictwa elementarnego w okresie autonomii Galicji oraz II Rzeczypospolitej i ukazanie jej jako ważnego elementu polskiego dziedzictwa kulturowego, a ponadto upowszechnienie we współczesnym polskim społeczeństwie wiedzy na ten temat. Istotnym jest także podkreślenie znaczenia dziedzictwa wychowania narodowego i obywatelsko-państwowego, ukształtowanego w okresie autonomii galicyjskiej i II RP, dla obecnej polskiej rzeczywistości. Efekty projektu to: dwie monografie naukowe, album oraz wystawa historyczno-fotograficzna oraz cykl audycji podkastowych.
Współpraca Zakładu z otoczeniem społeczno-gospodarczym:
Pracownicy Zakładu realizują współpracę z wieloma instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi takimi jak: szkoły (np. II Liceum Ogólnokształcące im. Płk. Leopolda Lisa-Kuli w Rzeszowie, Liceum Ogólnokształcące im. Janka Bytnara w Kolbuszowej), poradniami psychologiczno-pedagogicznymi (np. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Łańcucie), placówkami doskonalenia zawodowego nauczycieli (Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie), placówkami muzealnymi (np. Muzeum Okręgowe w Rzeszowie), bibliotekami (np. Wojewódzka Biblioteka Pedagogiczna w Rzeszowie, Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Kolbuszowej), towarzystwami naukowymi (np. Karpackie Towarzystwo Naukowe i Oświatowe w Krośnie, Towarzystwo Historii Edukacji w Warszawie), stowarzyszeniami użyteczności publicznej (np. Niepubliczny Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy Caritas w Czarnej).
Organizacja/współorganizacja konferencji/sympozjów naukowych:
Pracownicy Zakładu biorą czynny udział w organizowaniu i współorganizowaniu konferencji i sympozjów naukowych i popularno-naukowych tematycznie związanych z ich działalnością badawczą, a także uczestniczą w komitetach organizacyjnych i naukowych tego rodzaju wydarzeń.