Zalety obrotu bezgotówkowego

autor: Magdalena Wiercioch

Państwo Polskie podejmuje szereg działań mających na celu rozwój nowoczesnego systemu płatniczego [NBP, 2008, s. 8]. Wiceprezes Związku Banków Polskich – Włodzimierz Kiciński – w październiku 2019 roku w ramach wywiadu stwierdził, że płatności gotówkowe i bezgotówkowe rozkładają się mniej więcej po 50 procent udziału we wszystkich płatnościach [www1]. Jest to sytuacja zdecydowanie pozytywna, bowiem jeszcze 10 lat wstecz proporcje te były nierównomierne, zaś prym w polskim systemie płatniczym wiodły transakcje gotówkowe [NBP, 2008, s. 8-9]. Należy w tym miejscu dodatkowo podkreślić, że wysoki udział obrotu gotówkowego, a co za tym idzie wysokie koszty organizacji tego obrotu są niekorzystne dla sektora bankowego, jak również powodują określone reperkusje dla całej gospodarki. Dodatkowo korzyści z upowszechniania obrotu bezgotówkowego dotyczą wielu obszarów życia społecznego – począwszy od gospodarki, poprzez sektor publiczny oraz samorządowy, aż po podwórko zwykłego obywatela. W związku z tym obrót bezgotówkowy warto jak najszerzej promować i rozwijać.

Niniejsze opracowanie ma na celu zwiększenie świadomości czytelnika w zakresie zalet i korzyści wynikających z dokonywania transakcji w sposób bezgotówkowy tj. płacenia kartą, korzystania z przelewów internetowych, e-portfeli itp.

Na początek kilka definicji: obrót bezgotówkowy są to rozliczenia pieniężne, w których na każdym etapie cyklu rozliczeniowego dokonywany jest transfer środków pieniężnych z i na rachunki bankowe, a więc zarówno po stronie dłużnika, jak i po stronie wierzyciela rozliczenie przybiera wyłącznie formę zapisów na kontach bankowych podmiotów, które dokonują rozliczenia. Transakcje bezgotówkowe dotyczą więc rozliczeń pieniężnych, w których obie strony rozliczenia posiadają rachunek bankowy i na żadnym etapie rozliczeń nie dochodzi do użycia gotówki [NBP, 2008, s. 9-10].

Jakie więc zalety posiada ten sposób rozliczeń pieniężnych?

  1. Higiena

To jeden z tych czynników, które jeszcze miesiąc temu wymieniłabym na jednym z ostatnich miejsc. W obecnej sytuacji okazuje się, że może mieć kluczowe znaczenie. Nie jest tajemnicą, że banknoty i monety nieustannie przechodzą z rąk do rąk. Teoretycznie monety można byłoby dezynfekować w specjalnych płynach (choć w praktyce pewnie nikt tego nie robi), zaś w odniesieniu do banknotów zupełnie nie ma takich możliwości. W efekcie bardzo łatwo mogą przenosić się różnego rodzaju bakterie i wirusy. Fundacja Polska Bezgotówkowa powołana przez Związek Banków Polskich, na swojej oficjalnej stronie zachęca, by w obliczu obecnego zagrożenia epidemicznego możliwie jak najbardziej ograniczyć płatności gotówkowe.

1.png [176.81 KB]

Źródło: www2

  1. Szybkość

Płacenie gotówką w sklepie kojarzy mi się głównie z pospiesznym poszukiwaniem w portfelu odliczonej kwoty, przy równoczesnym akompaniamencie wypadających monet. Nie jest tajemnicą, że niemal wszystkie portfele wraz z upływem czasu stają się dziurawe, a ich użytkowanie po prostu kłopotliwe. Wybierając płatność bezgotówkową mamy możliwość wykorzystania funkcji PayPass (przy użyciu karty, telefonu, breloków, zegarków itp.), która umożliwia niemal natychmiastową realizację płatności bez dotykania terminala płatniczego. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku płatności internetowych. Dla współczesnej młodzieży jest niemal nie do wyobrażenia, że kiedyś aby zrealizować przelew należało pójść do banku lub na pocztę, wypełnić blankiet i czekać w kolejce na przyjęcie kasjerki, zaś sam przelew realizowany był dopiero w kolejnym dniu roboczym. Obecne systemy pozwalają na niemal natychmiastowe przelewy do odbiorcy za pomocą usług takich jak: BlueCash, Blik, czy przelewów na telefon.

  1. Kontrola nad wydatkami i łatwość sporządzania budżetu domowego

Osoby, które świadomie gospodarują swoim budżetem domowym mogą w łatwy sposób kontrolować swoje wpływy i wydatki za pomocą wyciągów z konta bankowego. Dzięki konkretnym wykresom, podzielonym na kategorie, jesteśmy bardziej świadomi tego, na co wydajemy swoje środki pieniężne, a gdzie warto te wydatki ograniczyć. Co więcej umożliwia nam to lepsze zaplanowanie oszczędności na przyszłość.

  1. System Cash Back i dowód transakcji

Dokonując zakupów przy użyciu karty mamy możliwość skorzystania z tak zwanego systemu Cash Back. Obejmuje on zwrot środków na konto w określonych sklepach i/lub dodatkowo możliwość gromadzenia punktów wymienialnych następnie na nagrody. Co więcej w sytuacjach spornych ze sprzedawcą (szczególnie w przypadku zakupów internetowych), gdy np. nie otrzymamy zakupionego towaru, mamy większą szansę na odzyskanie swoich środków.

  1. Wygoda

Dokonując płatności bezgotówkowych nie musimy martwić się o to, jak dużą kwotę będziemy musieli zapłacić. Jest to wygodne w szczególności, gdy robimy duże zakupy np. w sklepach budowlanych czy w sklepach typu RTV, bądź AGD. Wypłacanie przykładowo 10 000 zł na zakupy związane z remontem byłoby zarówno niewygodne, jak i niebezpieczne.

  1. Bezpieczeństwo

W momencie, gdy padniemy ofiarą kradzieży, cała gotówka przepada (przy założeniu, że przestępca nie zostanie schwytany). Jeżeli natomiast skradziona zostanie nam karta płatnicza, wówczas mamy możliwość szybkiego zablokowania karty. W takiej sytuacji należy niezwłocznie zadzwonić na specjalną infolinię udostępnioną przez Zintegrowany System Zastrzegania Kart Płatniczych: 828 828 828. Numer dostępny jest 24 godziny na dobę , 7 dni w tygodniu, z każdego miejsca na świecie. Niestety niektóre banki komercyjne w Polsce nie należą do tego systemu. Wówczas w celu zablokowania karty należy kontaktować się bezpośrednio ze swoim bankiem. Należy również pamiętać, aby zastrzec kartę jak najszybciej, ponieważ zgodnie z ustawą o elektronicznych instrumentach płatniczych od momentu zastrzeżenia karty nasz bank ponosi całkowitą odpowiedzialność za wszystkie nieuprawnione transakcje , a więc kradzież naszych środków (o ile nie doszło do nich w wyniku naszego niedbalstwa). W efekcie bank jest „zobowiązany niezwłocznie zwrócić klientowi kwotę tej transakcji, a w przypadku, gdy korzysta on z rachunku płatniczego, przywrócić obciążony rachunek płatniczy do stanu, jaki istniałby, gdyby nie miała miejsca nieautoryzowana transakcja płatnicza” [ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych, art. 46]. Natomiast w kontekście transakcji przed zastrzeżeniem karty, bank odpowiada wyłącznie za te, których równowartość przekracza 50 euro. 

Rzecz jasna nie jest tak, że obrót bezgotówkowy ma same zalety. Wady płatności bezgotówkowych warto rozważyć zgodnie z własnym doświadczeniem.

Na koniec należy podkreślić, że zakres stosowania obrotu bezgotówkowego jest jednym ze wskaźników poziomu rozwoju gospodarczego kraju. Kraje wysoko rozwinięte są równocześnie liderami na rynku kart płatniczych, natomiast ich obywatele dokonują najwięcej transakcji instrumentami bezgotówkowymi. Rolą państwa jest więc edukowanie społeczeństwa i dbanie o rozwój infrastruktury płatniczej w różnych jego regionach.

Literatura:

  1. NBP, 2008: Grupa Robocza ds. Programu Obrotu Bezgotówkowego przy Koalicji na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Obrót bezgotówkowy – zalety i korzyści wynikające z jego upowszechnienia, Warszawa.
  2. Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1232).
  3. www1: https://www.rp.pl/Debaty-ekonomiczne/310219938-Platnosci-bezgotowkowe-to-drzwi-do-nowoczesnosci.html [data dostępu: 08.03.2020]
  4. www2: https://polskabezgotowkowa.pl/ [data dostępu: 20.03.2020]