Centrum Badań Regionalnych i Transgranicznych
Centrum Badań Regionalnych i Transgranicznych powstało z myślą stworzenia platformy współpracy Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego z międzynarodowym otoczeniem społeczno-gospodarczym, a także jako instrument wsparcia badań naukowych o tematyce transgranicznej.
Za początek działań Centrum można uznać rok 2013, w którym podpisana została umowa partnerska w sprawie powołania Naukowo-Informacyjno-Statystycznego Klastra Transgranicznego (podpisana we Lwowie w dniu 20 marca 2013 roku). Partnerami tej umowy byli:
- Instytut Badań Regionalnych Narodowej Akademii Nauk Ukrainy z siedzibą we Lwowie,
- Urząd Statystyczny we Lwowie,
- Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki Wydział Ekonomii,
- Organizacja Społeczna Lwowski Regionalny Związek Ekonomistów,
- Urząd Statystyczny w Rzeszowie,
- Wydział Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz Centrum Badań i Edukacji Statystycznej GUS.
Początkowo Centrum Badań Regionalnych i Transgranicznych funkcjonowało jako jednostka nieformalna, w ramach której zrealizowano kilka konferencji naukowych. Były to m.in.:
- „Potencjał społeczno-gospodarczy współpracy transgranicznej” 18-20 kwietnia 2016 Lwów, Uniwersytet Narodowy Iwana Franki we Lwowie,
- „Tworzenie systemu kluczowych wskaźników oceny rozwoju społeczno–gospodarczego obszarów transgranicznych”, 25 -26 kwietnia 2017 r., Uniwersytet Narodowy Iwana Franki we Lwowie, Urząd Statystyczny we Lwowie Lwów,
- Międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Depopulacja w krajach i regionach Trójmorza uwarunkowania i konsekwencje”, 17 lutego 2020 r. Uniwersytet Rzeszowski.
Pełna lista konferencji znajduje się na stronie Konferencje naukowe.
W 2018 roku zostały sformalizowane działania Centrum, na podstawie Uchwały Senatu Uniwersytetu Rzeszowskiego nr 394/12/2018 z dnia 20 grudnia 2018 roku o utworzeniu Centrum Badań Regionalnych i Transgranicznych będącego centrum naukowym. Na mocy Uchwały Centrum stało się jednostką organizacyjną (badawczą) Uniwersytetu Rzeszowskiego, prowadzącą i wspierającą interdyscyplinarną działalność badawczą, szkoleniową, ekspercką i promocyjną, jak również pełni rolę koordynatora oraz integratora działań związanych z szeroko rozumianą problematyką regionalną i transgraniczną. Siedziba Centrum mieściła się na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, obecnie Instytutu Ekonomii i Finansów.
Centrum Badań Regionalnych i Transgranicznych realizuje swoje zadania m.in. poprzez:
- prowadzenie badań naukowych i innowacyjnych projektów,
- budowanie zasobów informacyjnych dotyczących procesów i gospodarek transgranicznym mających znaczenie nie tylko regionalne, ale także strategiczne dla kształtowania polityk makroekonomicznych z perspektywą utworzenia Obserwatorium Regionów Trójmorza,
- koordynację współpracy w ramach Obserwatorium Regionów Trójmorza oraz Naukowo-Informacyjno-Statystycznego Klastra Transgranicznego „INFOSTAT UKRAINA-POLSKA”,
- organizowanie/współorganizowania spotkań, wykładów otwartych, debat, seminariów, konferencji i kongresów.
Pełna lista znajduje się na stronie Zadania Centrum.
W ramach Centrum powołano czasopismo TRANSBORDER ECONOMICS International Journal on Transborder Economics, Finance, Politics and Statistics.
W 2016 roku został wydany pierwszy numer TRANSBORDER ECONOMICS International Journal on Transborder Economics, Politics and Statistics, przy współpracy z Urzędem Statystycznym w Rzeszowie, Association of European Border Regions i Euroregionu Karpackiego. Potem kolejne, aż do roku 2022, gdzie rozszerzona została nazwa TRANSBORDER ECONOMICS International Journal on Transborder Economics, Finance, Politics and Statistics. Co warte podkreślenia, czasopismo ukazuje się w wersji anglojęzycznej a członkami kolegium redakcyjnego są eksperci z Polski i z zagranicy.
Natomiast we współpracy z Urzędem Statystycznym w Rzeszowie opracowana została monografia pt. Obszary transgraniczne Polski, Ukrainy i Słowacji – czynniki progresji i peryferyzacji, Wyd. Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2015.
Realizując swoje założenia współpracy z innym ośrodkami naukowymi, Centrum współpracuje aktywnie z Naukowym Instytutem Rozwoju Samorządu Terytorialnego Województwa Lubelskiego. 17 września 2020 roku jako przedstawiciel Centrum dr hab. Elżbieta Feret, prof. UR została zaproszona do udziału w Radzie Naukowej Instytutu Rozwoju Samorządu Terytorialnego Województwa Lubelskiego (zaproszenie). W wyniku pracy w Radzie zorganizowany został Samorządowy Kongres Gospodarczy w ramach II Forum Regionów Trójmorza z udziałem Centrum Uniwersytetu Rzeszowskiego, który odbył się w dniach 29 i 30 czerwca 2021 roku w Lublinie.
Współpraca w tym obszarze skutkowała także kolejnym zaproszeniem dr hab. Elżbiety Feret, prof. UR jako przedstawiciela Centrum do udziału w pracach Rady Programowej Samorządowego Kongresu Trójmorza w ramach III Forum Regionów Trójmorza, które odbyło się w Lublinie w dniach 16-17 maja 2023 roku (zaproszenie).
Prowadząc swoja działalność Centrum Badań Regionalnych i Transgranicznych aktywnie włączyło się w działania związane ze szczególną sytuacją Podkarpacia związaną z wojną w Ukrainie. Efektem tych zainteresowań było zorganizowanie we współpracy z Panią dr Ewą Leniart Wojewodą Podkarpackim oraz Panem dr. hab. Markiem Cierpiał-Wolanem, prof. UR Dyrektorem Urzędu Statystycznego w Rzeszowie, w dniu 3 marca 2023 roku konferencji pt. "Sytuacja geopolityczna. Świat-Europa-Region". Konferencja odbyła się w Urzędzie Wojewódzkim w trybie hybrydowym, mając na celu przybliżenie sytuacji faktycznej naszego regionu położonego blisko granicy z Ukrainą oraz wskazanie skutków i przyszłych wyzwań. Jej uczestnikami byli przedstawiciele i eksperci z Polski i z zagranicy, przedstawiciele administracji rządowej oraz służb mundurowych.
Wynikiem spostrzeżeń poczynionych podczas Konferencji było wskazanie potrzeby przygotowania kolejnej, tym razem w murach naszej Alma Mater, Międzynarodowej Konferencji Naukowej nt. „Uchodźcy z Ukrainy w Polsce – skutki i wyzwania społeczno-prawne” zaplanowanej na 29 maja 2023 roku. Problematyka tej Konferencji zogniskowana została na trzech obszarach tematycznych: Health of refugees from Ukraine in Poland 2022. Survey findings; Formalno-prawnych skutkach masowego napływu uchodźców z Ukrainy oraz Podkarpackie doświadczenia dużego napływu uchodźców z Ukrainy. Swoją obecność zapowiedzieli m.in.: Agnieszka Ścigaj, Minister – członek Rady Ministrów, Maksym Kozicki, Przewodniczący Lwowskiej Administracji Obwodowej, dr Paloma Cuchi, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Ane Just Ohrt - Emergency Response Coordination Centre (agenda).
Efektem pokonferencyjnym będzie przygotowanie specjalnego numeru publikacji TRANSBORDER ECONOMICS International Journal on Transborder Economics, Finance, Politics and Statistics.